Achtergrond

Hoe gevaarlijk is de AfD voor de Duitse democratie? De binnenlandse veiligheidsdienst Verfassungsschutz onderzoekt of het de rechts-nationalistische partij in de gaten moet houden. Bij delen van de partij, zoals de ultrarechtse vleugel Der Flügel, gebeurt dat al. Mede door Der Flügel en contacten van partijvoorzitter Alexander Gauland met nieuw-rechtse bewegingen wordt de partij steeds meer door extreem-rechts beïnvloed.

Met ‘Das Leben der Anderen’ (2006) heeft hij voor velen de DDR-dictatuur invoelbaar gemaakt. De verwachtingen waren hooggespannen toen regisseur Florian Henckel von Donnersmarck aankondigde weer op een stuk Duitse geschiedenis in te zoomen. ‘Werk ohne Autor- Never Look Away’ is een grootse productie met een sterrencast en een verhaal dat drie uur lang boeit. Toch krijgt hij er van sommige recensenten flink van langs.

Precies 56 jaar na het Élyséeverdrag, dat de basis legde voor Europese samenwerking, hebben Duitsland en Frankrijk dinsdag in Aken een tweede vriendschapsverdrag ondertekend. Met dit aanvullende Verdrag van Aken willen beide landen hun vriendschap nieuw leven inblazen.

In de Duitse politiek wordt vooral het najaar van 2019 spannend; dan zijn er verkiezingen in drie Oost-Duitse deelstaten en heeft de regering Merkel-IV haar evaluatiemoment. Mogelijk komt er dan een voortijdig einde aan Merkels kanselierschap. Cultuurminaars verheugen zich op de herdenking van 100 jaar Bauhaus en de opening van het Humboldt Forum in Berlijn. Een overzicht van Duitsland in 2019:

Grote politieke verschuivingen, extreme droogte en een aanhoudende discussie over de opvang van vluchtelingen. Dit was Duitsland in 2018.

Duitsland heeft een grote aantrekkingskracht op oud-studenten en werknemers van de technische universiteiten in Nederland. Ruim 6000 alumni van de TU’s van Delft, Twente, Eindhoven en Wageningen vonden een baan in Duitsland. Daarmee staat Duitsland op eenzame hoogte. Tijd om een netwerk te bouwen, vonden de universiteiten. Ze organiseerden een alumni-tour door Duitsland.

Als voor een asielzoeker uitzetting dreigt, is bescherming zoeken in een kerk vaak de laatste strohalm. De afgelopen jaren nam het beroep op kerkasiel in Duitsland fors toe. Door verscherpte regels lopen de spanningen tussen kerk en overheid op.

Artsen en politici strijden over de Duitse abortuswetgeving. Pijnpunt is een wet die het artsen verbiedt informatie te geven over abortus, bijvoorbeeld op hun website. Ondertussen zijn er in Duitsland, mede door druk van abortus-tegenstanders, steeds minder artsen te vinden die de ingreep willen uitvoeren.

Zorgen om volkstelling, kernenergie of het uitsterven van bossen; Duitsers staan in het buitenland ook wel bekend als angsthazen. Er is zelfs een begrip voor het fenomeen bedacht: German Angst. De tijdelijke tentoonstelling ‘Angst. Eine deutsche Gefühlslage?’ in het Haus der Geschichte in Bonn onderzoekt deze collectieve neiging tot zwartkijken.

“Geen serieuze historicus zal vandaag nog de moeite nemen om de stellingen en theorieën van Spengler te verdedigen of te weerleggen”, schreef Frits Boterman in zijn proefschrift in 1992. Dat Oswald Spengler ooit nog een revival zou doormaken, kon hij niet bevroeden. Spenglers ‘Ondergang van het Avondland’ werd gezien als fout gedachtegoed en niet meer relevant. Maar Thierry Baudet en de zijnen laten zich nu door hem inspireren. Een zorgelijke ontwikkeling, zegt Boterman.