Zaak extreemrechtse dreigbrieven breidt zich uit

In de nacht van maandag op dinsdag hebben meerdere politici en andere prominenten, vooral vrouwen, dreigbrieven ontvangen met als afzender NSU 2.0. Dat is een verwijzing naar de neonazi-terreurgroep NSU, die tussen 2000 en 2007 een reeks moorden pleegde. Sommigen ontvingen voor het eerst zo’n brief, anderen zijn al vaker door dezelfde afzender bedreigd. 

Ontvangers zijn onder anderen vice-voorzitter van de Bondsdag Claudia Roth (Bündnis 90/Die Grünen), voorzitter van Die Linke Katja Kipping, Groenen-fractievoorzitter Katrin Göring-Eckardt, Bondsdagleden Martina Renner (Linke) en Karamba Diaby (SPD) en staatssecretaris in de deelstaat Berlijn Sawsan Chebli (SPD). Ook Welt-journalist Deniz Yücel en tv-presentator Michel Friedman zijn bedreigd. “We zullen jullie allemaal afslachten”, staat in de bedreigingen, die per mail, fax en sms zijn verstuurd, en de ontvangers worden onder meer voor menselijk vuil uitgemaakt.

Inmiddels zijn zeker 69 dreigbrieven ondertekend met NSU 2.0 verstuurd, meldt de krant de Tagesspiegel. De ontvangers zijn 27 verschillende personen en instituties in acht deelstaten, heeft de Hessische minister van Binnenlandse Zaken Peter Beuth bevestigd. Hij moest zich dinsdag in het deelstaatparlement verantwoorden voor dreigbrieven die eerder al waren verstuurd en over de mogelijke betrokkenheid van de politie in Hessen daarbij.

Politiecomputers

De zaak kwam vorige week aan het licht. Toen bleek dat gegevens van drie bedreigden zijn opgevraagd op politiecomputers in Frankfurt en Wiesbaden. Het gaat daarbij om brieven aan comédienne Idil Baydar, Linke-politica Janina Wissler en advocate Seda Basay-Yildiz. In de bedreigingen zou informatie staan die er op duidt dat er politie-informatie is gebruikt, meldden tagesschau en tagesspiegel.  

Basay-Yildiz stond als advocate slachtoffers van de NSU bij. Zij werd in 2018 voor het eerst bedreigd. Toen was er sprake van een extreem-rechts netwerk binnen de politie in Frankfurt en werd een aantal agenten geschorst. Vorige week bleek de zaak te zijn uitgebreid omdat er ook politiecomputers in Wiesbaden bij betrokken zijn. Hoofdcommissaris Udo Münch van de deelstaatpolitie stapte vorige week op. Hij bleek al in maart te hebben geweten dat informatie over Wissler op een politiecomputer was opgevraagd, maar had daar niets mee gedaan. Minister Beuth hoorde naar eigen zeggen pas op 8 juli over de zaak.

Uit onderzoek is gebleken dat voor de brieven aan de andere prominente Duitsers in de meeste gevallen gebruik is gemaakt van openbaar beschikbare gegevens, zei Beuth dinsdag. Er zijn geen aanwijzingen dat informatie van andere personen dan Basay-Yildiz, Wissler en Baydar op politiecomputers in Hessen zijn opgevraagd, aldus de minister. 

Extreem-rechtse netwerken

Beuth sprak vorige week zelf het vermoeden uit dat een extreemrechts netwerk actief is binnen de politie in Hessen. Hij heeft een speciale onderzoeker ingesteld die moet nagaan hoe groot het probleem is. Anderen pleiten voor een breder, landelijk onderzoek. FDP-Bondsdaglid Benjamin Strasser wil dat wordt onderzocht of er ook buiten Hessen sprake is van extreem-rechtse netwerken bij de politie en of deze netwerken over deelstaatgrenzen heen samenwerken. Hij noemde vorige week in de Tagesspiegel als voorbeeld politiemensen in Baden-Württemberg die lid bleken te zijn van de Ku Klux Klan, en agenten die betrokken bleken te zijn bij de extreem-rechtse organisatie Nordkreuz in Mecklenburg-Voorpommeren. Deze groep had dodenlijsten samengesteld waarvoor ook politie-informatie gebruikt was.

De politie in Hessen krijgt er in deze zaak flink van langs. Ze wist al maanden dat informatie over Baydar en Wissler op politiecomputers was opgezocht, maar deed daar al die tijd niets mee. Ze zou pas zijn gaan onderzoeken wie de gegevens hadden opgevraagd toen de zaak publiek werd, schrijft de Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ). Hoewel bekend is welke agenten waren ingelogd, is niet te bewijzen of zij bij de zaak betrokken zijn, omdat op de betreffende bureaus politiemensen onder elkaars naam gegevens kunnen inzien. De ingelogde agenten ontkennen bij de zaak betrokken te zijn.

'Verprutst'

Baydar zei vorige week tegen Deutschlandfunk Kultur al acht keer eerder aangifte van bedreiging te hebben gedaan, zonder dat daar iets uit kwam. Van de verbinding met de politiecomputers in Hessen hoorde ze vorige week naar eigen zeggen van een journalist. De politie heeft haar daar niet van op de hoogte gesteld. “Ik voel me echt genaaid door de politie.”

Het Openbaar Ministerie in Hessen ligt eveneens onder vuur. Collega’s uit Berlijn hadden de zaak van de bedreigingen aan het adres van Baydar al in oktober 2019 aan Hessen overgedragen. Pas in juni besloot het OM de politieagent die Baydars gegevens had opgevraagd te verhoren, aldus de FAZ. De binnenlandcommissie van het deelstaatparlement uitte dinsdag harde kritiek op deze gang van zaken, maar volgens het OM werd de vertraging mede veroorzaakt door de coronacrisis. Onzin, aldus de commissie, de coronacrisis brak pas in maart uit. Het OM heeft de zaak “verprutst”, zeggen commissieleden, en veel van de fouten kunnen nu niet meer worden gecorrigeerd.