'Betriebsratsverseucht' taalgedrocht van 2009
Duitsers kiezen woorden en zin van het jaar 2009

Een medewerker van een bouwmarktketen gebruikte het woord betriebsratsverseucht (letterlijk: besmet of verziekt door de ondernemingsraad) vorig jaar voor het eerst op de Duitse tv-zender ARD. Hij had het toen over filiaalleiders die wilden overstappen naar een locatie waar geen ondernemingsraad was.

Het behartigen van werknemersbelangen bestempelen als een ziekte of besmetting is een taalkundig dieptepunt in de omgang met medewerkers. Dat vindt de onafhankelijke jury  van taalwetenschappers en journalisten die het Unwort elk jaar kiest. Dit jaar kwamen er 982 woorden of begrippen voor in aanmerking.

Miskleun

Ook andere taalgedrochten werden door de jury gehekeld. Flüchtlingsbekämpfung (vluchtelingenbestrijding), gebruikt door kanselier Angela Merkel, noemden de experts “een dramatische taalkundige miskleun”.

De verkiezing van het woord van het jaar in december 2009 was minder verrassend. De Gesellschaft für deutsche Sprache (GfdS) koos voor Abwrackprämie, een sloopregeling voor oudere auto’s die vorig jaar werd ingevoerd om de noodlijdende auto-industrie een impuls te geven. In 2008 was het Finanzkrise en in 2007 Klimakatastrophe. Mede door de conservatieve keuzes van de GfdS is het Unwort de laatste jaren steeds populairder geworden.

Dienstwagen

De zin van het jaar is door nog weer een andere jury gekozen. Vier taalwetenschappers, journalisten en cabaretiers kozen Das steht mir zu ('dat komt mij toe') uit meer dan zestig inzendingen. Het is een uitspraak van Ulla Schmidt (SPD), tot november vorig jaar minister van Gezondheid. Zij reageerde met de zin op kritiek op het gebruik van haar dienstwagen.

Schmidts dienstwagen werd afgelopen zomer gestolen terwijl zij op vakantie was in Spanje. Dat leidde tot een discussie over het gebruik van de auto: waarom reed zij daarin tijdens haar vakantie? Schmidt vond dat dit haar goed recht was. Het kostte haar bijna haar baan.

De zin legt een “belangrijke maatschappelijke trend van 2009” bloot, aldus de jury. Het maakt duidelijk wat “de pretenties zijn van een deel van de politieke en economische elite”.