Ophef om Oost-Duits schietbevel
Nieuws

Het bevel is afkomstig van de Oost-Duitse geheime dienst Stasi en afgelopen weekeinde met veel tamtam naar buiten gebracht door de instantie die de Stasi-archieven beheert, de Birthler-Behörde. Dagblad Die Welt berichtte daarop dat een vergelijkbaar bewijs uit 1974, dat de DDR toestemming gaf vluchtelingen neer te schieten al tien jaar geleden door dezelfde instantie is gepubliceerd.

Dat kwam de Birthler-Behörde op veel kritiek te staan. Bodo Ramelow, vice-fractievoorzitter van Die Linke, verweet de instantie op deze wijze haar werk te willen rechtvaardigen. In de landelijke politiek gaan stemmen op de instantie binnen afzienbare tijd op te heffen. De Birthler-Behörde zocht hoe dan ook op een goed moment de publiciteit: vandaag is het precies 46 jaar geleden dat de DDR begon met de bouw van de Berlijnse Muur.

Marianne Birthler, de directrice van de instantie, zegt nu te willen onderzoeken of het document als basis kan dienen voor een gerechtelijke strafvervolging. Dat kan moeilijk worden, omdat het bevel niet was gericht aan alle bewakers van de Muur, maar aan een speciale Stasi-eenheid. Hen werd daarmee bevolen op vluchtende grenssoldaten te schieten. Voor veel politici toont het document niettemin de misdadigheid van de DDR aan, omdat het expliciet vermeldt dat ook op hun eventueel meevluchtende vrouwen en kinderen mocht worden geschoten.

“Dat zou tegenwoordig worden aangemerkt als misdaden tegen de menselijkheid”, aldus Günter Nooke (CDU), regeringscommissaris voor de mensenrechten. “Het zou in Den Haag voor het Internationale Strafhof komen.” CDU-vice-fractievoorzitter Arnold Vaatz ziet het document als een bevel te moorden. De vroegere DDR-burgerrechtenactivist eist daarom ook een strafproces tegen de vroegere DDR-staat. “Moord verjaart niet.”

Tussen 1961 en 1989, het jaar waarin de Muur viel, werden in totaal 133 mensen bij hun vluchtpoging bij de Berlijnse Muur doodgeschoten. Het DDR-regime heeft altijd ontkend gericht op vluchtende mensen te schieten. De vondst van het schietbevel toont aan dat dit wel degelijk staatsbeleid was. Dat verklaart de enorme ophef rondom het document, ook al was de informatie feitelijk niet nieuw. Veel politici en experts hopen nu op de Vergangenheitsbewältigung van de DDR-tijd, het verwerken van en in het reine komen met deze belastende geschiedenis, zoals Duitsland dat ook al jaren lukt met de nazitijd.

Nu nog kan de voormalige DDR-leider Egon Krenz het bestaan van een officieel bevel om vluchtelingen neer te schieten blijven ontkennen. “Een bevel om te doden, of een ‘schietbevel’ zoals u het noemt, heeft niet bestaan. Dat weet ik niet dankzij de archieven, maar uit eigen ervaringen. Een dergelijk bevel zou ook niet in overeenstemming zijn geweest met de wetten van de DDR”, aldus Krenz tegen boulevardkrant Bild.

Die Welt.de
Birthler räumt Fehler ihrer Behörde ein

FAZ.NET
Angeordnete Verbrechen

Spiegel Online
CDU-Politiker fordert Ermittlungen wegen Mordes