Duitsland beslist over strengere asielwet

De belangrijkste doelen van het Asylverfahrenbeschleunigungsgesetz, zoals de wet officieel heet, zijn zorgen voor nieuwe opvangcentra, betere integratie van asielzoekers met een verblijfsvergunning, snellere uitzetting van mensen die geen recht hebben op asiel en ervoor zorgen dat zij het land ook daadwerkelijk verlaten of helemaal niet naar Duitsland komen. 

Op de eerste versie van de wet kwam in september zoveel kritiek dat minister De Maizière van Binnenlandse Zaken hem moest afzwakken. Het leefgeld van asielzoekers, nu 143 euro per maand, wordt weliswaar gekort, maar niet zo veel als in eerste instantie was gepland.

Eind september stemden de deelstaatregeringen in met het ontwerp op een speciale vluchtelingentop. De deelstaten zijn verantwoordelijk voor de opvang van asielzoekers en hebben grote financiële en logistieke problemen. In de nieuwe wet is daarom bepaald dat de bondsregering meebetaalt aan de kosten voor de opvang. Ook krijgen de deelstaten meer geld voor sociale woningbouw. Bouw- en energievoorschriften worden versoepeld om asielzoekers sneller te kunnen onderbrengen.

Balkan

Albanië, Kosovo en Montenegro worden in de nieuwe wet als veilige landen aangemerkt. Dat maakt het makkelijker asielzoekers uit die landen terug te sturen. Nu al wordt 99,8 procent van de asielaanvragen van mensen uit de Balkanlanden afgewezen, volgens het Bundesamt für Migration und Flüchtlingen (BAMF). Bosnië en Herzegovina, Macedonië en Servië werden in 2014 al tot veilige landen verklaard. Asielzoekers uit de Balkan die na 1 september een aanvraag hebben ingediend, mogen niet in Duitsland werken.

Het aantal asielaanvragen uit Balkanlanden is overigens dit jaar flink gedaald, meldt de Süddeutsche Zeitung. In februari waren er bijvoorbeeld nog 17.000 asielaanvragen uit Kosovo, in september waren het er nog 476. Maar de Balkanvluchtelingen komen meestal in de winter, dus het aantal kan ook weer toenemen.

Zes maanden eerste opvang 

Asielzoekers kunnen, als de nieuwe wet wordt aangenomen, worden verplicht zes maanden in een eerste opvang (Erstaufnahmeeinrichtung) te verblijven. Dat was tot nu toe drie maanden. Dat moet asielprocedures versnellen, maar oppositie en maatschappelijke organisaties vinden dat dit de positie van asielzoekers flink verslechtert. Kritiek is er ook op de korting op het leefgeld, die in de nieuwe wet is opgenomen. In de nopvang kan het leefgeld worden vervangen door tegoedbonnen of Sachleistungen, dus spullen (kleding, zeep, voedsel) in plaats van geld. Ook mensen die geen recht hebben op asiel worden gekort op hun leefgeld.

Omdat de nood hoog is, had de regering veel haast met de nieuwe wet en werd de stemprocedure versneld. De Bondsdag stemde donderdag in met de wet, 475 afgevaardigden stemden voor, 68 tegen en er waren 57 onthoudingen. De Bondsraad, de vertegenwoordiging van de deelstaten, keurde de wet vrijdag goed. Het debat duurde daar twee uur, dat is lang voor de Bondsraad. De deelstaten Thüringen, Nedersaksen, Bremen en Brandenburg hebben zich van stem onthouden. Een aantal deelstaten waarin ook De Groenen regeren, heeft voor gestemd, hoewel de strengere wet omstreden is bij die partij. De wet wordt nu op 1 november van kracht.

De bepalingen van de wet op een rij:

- De centrale overheid betaalt mee aan de kosten voor opvang, die tot nu toe door de deelstaten werden gedragen. Ook krijgen de deelstaten meer geld voor sociale woningbouw.
- Albanië, Kosovo en Montenegro worden aangemerkt als veilige landen. Daarmee kunnen asielzoekers uit die landen sneller worden uitgezet, ze hebben geen aanspraak op asiel.
- Asielzoekers kunnen worden verplicht om zes maanden in centra voor eerste opvang te verblijven, zodat procedures sneller kunnen verlopen.
- Om vluchtelingen makkelijker te kunnen onderbrengen, worden bouw- en energievoorschriften versoepeld
- Om geen verkeerde signalen (“mögliche Fehlanreize”) uit te zenden wordt het leefgeld in de noodopvang vervangen door tegoedbonnen of concrete goederen (“Sachleistungen”)
- Mensen die geen recht hebben op asiel krijgen leefgeld tot de dag dat ze het land moeten verlaten. Als ze dat niet doen, krijgen ze alleen nog vergoedingen voor voedsel, onderdak en verzorging.
- Asielzoekers uit veilige landen die na 1 september 2015 een asielaanvraag hebben ingediend, mogen niet werken tijdens de asielprocedure.
- De gezondheidszorg van asielzoekers blijft een zaak van de deelstaten. Ziekenfondsen kunnen worden verplicht behandelingen van asielzoekers te betalen. Inentingen worden beter geregeld.
- Vluchtelingen die mogen blijven, mogen deelnemen aan integratiecursussen, waarvoor meer geld beschikbaar wordt gesteld. Ook worden de arbeidsbureaus daarbij betrokken. Het wordt voor mensen met een verblijfsvergunning ook makkelijker gemaakt om te integreren op de arbeidsmarkt.
- Er komen hardere straffen voor mensensmokkelaars, de minimum-gevangenisstraf wordt drie maanden.

Bekijk de wet op de site van het Duitse ministerie van Binnenlandse Zaken