AfD stevent af op grote winst in Mecklenburg

De AfD staat in de laatste peiling van onderzoeksinstituut INSA, van 31 augustus, op 23 procent van de stemmen. Daarmee zou de partij in Mecklenburg-Voorpommeren groter worden dan de CDU, die op 20 procent staat. De CDU heeft onder meer te lijden onder de vluchtelingencrisis en Merkels beleid. De AfD profiteert daar juist van: kiezers noemen de vluchtelingencrisis in een peiling van onderzoeksbureau Infratest dimap het vaakst als doorslaggevend thema voor hun keuze zondag, belangrijker dan werkgelegenheid en onderwijs. 

Grootste in de Oost-Duitse deelstaat wordt volgens de peilingen de SPD van minister-president Erwin Sellering, met 28 procent. De sociaal-democraten verliezen daarmee ruim 7 procent ten opzichte van de verkiezingen in 2011.

Minder werkloosheid

De winst van de AfD kan er toe leiden dat regerinsgpartijen SPD en CDU hun meerderheid verliezen en niet samen verder kunnen regeren. Een regering van SPD, Die Linke en Die Grünen kan getalsmatig ook lastig worden: Die Linke staat op 15 procent, Die Grünen op 6 procent. Samenwerking met de FDP lijkt helemaal uitgesloten: de liberalen halen volgens de peilingen met 2 procent van de stemmen de kiesdrempel niet. Dat zelfde geldt voor de extreem-rechtse NPD, die nu nog in het deelstaatparlement zit, maar met eveneens 2 procent van de stemmen daar na zondag niet meer in lijkt terug te keren. Dan zou de extreem-rechtse partij in geen enkel deelstaatparlement meer vertegenwoordigd zijn. 

SPD en CDU regeren sinds tien jaar in Mecklenburg-Voorpommeren. Het gaat de deelstaat de afgelopen jaren economisch steeds beter: er zijn meer banen, er is minder werkloosheid en de deelstaat maakt al langer geen schulden meer. De goedlopende toeristische sector, die 15 procent van het bruto binnenlands product van Mecklenburg-Voorpommeren uitmaakt, is een belangrijke economische peiler, meldt publieke radiozender Deutschlandfunk. Ook profiteert de deelstaat economisch van de gezondheidsindustrie en de opwekking van duurzame energie. 

Minister-president Sellering

Eigenlijk zouden de regeringspartijen het dus goed moeten doen bij de verkiezingen. De pragmatische Sellering is geliefd als minister-president. Hoewel uit West-Duitsland afkomstig, geldt de jurist als ‘politieke zoon’ van zijn populaire Oost-Duitse voorganger Harald Ringstorff. Ook bij de achterban van de AfD geniet Sellering steun: eenderde van de AfD-stemmers is tevreden met de SPD-minister-president, zegt politicoloog Martin Koschkar van de Universität Rostock op Deutschlandfunk. Toch stemmen zij AfD vanwege landelijke thema’s als de vluchtelingencrisis. De AfD voert in Mecklenburg-Voorpommeren campagne met slogans als ‘Duitse burgers beschermen’ en ‘Asielchaos stoppen’.

De AfD baarde deze week opzien met uitspraken over samenwerking met de extreem-rechtse NPD - voor zover die nog in het parlement komt. Hoewel ze de uitsraken inmiddels hebben genuanceerd, zeiden AfD-lijsttrekker in Mecklenburg Leif-Erik Holm en de landelijke AfD-voorzitter Meuthen dat zij zich goed kunnen voorstellen een motie van de NPD in het parlement te steunen. Daarmee wijken zij af van wat de ‘Schweriner Weg’ wordt genoemd: de afspraak van SPD, CDU, Die Grünen en Die Linke in de deelstaat om geen moties van de NPD te steunen. Zo vormen zij een cordon sanitaire. Mecklenburg-Voorpommeren is de enige Duitse deelstaat waarin de extreem-rechtse partij nog in het parlement zit.

Vooral Meuthens uitspraak leidde tot ophef, omdat hij als partijvoorzitter samenwerking met de NPD dus ook tot landelijke koers van de AfD zou maken, luidde het commentaar van nieuwssite RP Online. “Dat is in het Duitse partijenlanschap sinds de oprichting van de Bondsrepubliek nog niet eerder vertoond.” Meuthen reageerde op de verontwaardiging door zich van de NPD te distantieren en te verzekeren dat de AfD nooit met extremisten zal samenwerken.

Bondsdagverkiezingen

Nu de AfD ook in het deelstaatparlement van Mecklenburg-Voorpommeren wordt gekozen, zit de partij na zondag in negen van de zestien deelstaten in het parlement. Over twee weken wordt ze waarschijnlijk ook in het deelstaatparlement van Berlijn gekozen en in de peilingen voor de Bonsdadgverkiezingen volgend jaar staat ze op 12 procent van de stemmen. Een ongekende winst voor een partij die pas in 2013 is opgericht. (Lees hier en hier meer over de opkomst en het succes van de AfD). 

In Duitsland worden nieuwe partijen zelden vast onderdeel van het partijenstelsel en zeker niet zo snel. In de geschiedenis van de Bondsrepubliek werden twee keer eerder nieuwe partijen in de Bondsdag gekozen: in de jaren tachtig Die Grünen en in de jaren negentig de PDS, die in 2007 na een fusie met de WASG Die Linke werd.