AfD-congres kiest Meuthen en Gauland als voorzitters

Het duo-voorzitterschap moet er eigenlijk voor zorgen dat zowel de burgerlijk-gematigde als de conservatief-nationalistische stroming binnen de partij in de top is vertegenwoordigd. Als gematigde kandidaat had zich Georg Pazderski uit Berlijn opgeworpen.

Volgens Der Tagesspiegel heeft de nationalistische stroming der Flügel verhinderd dat Pazderski werd gekozen door geheel onverwacht Doris von Sayn-Wittgenstein, deelstaatvoorzitter in Sleeswijk-Holstein, naar voren te schuiven. Ze voorkwam dat Pazderski won, maar had zelf ook geen meerderheid. Daarop trad Alexander Gauland alsnog aan, die eerder niet happig leek te kandideren. Hij kreeg wél een meerderheid van de aanwezigen achter zich.

Omdat zowel Gauland als Meuthen de steun genieten van de rechtervleugel van de partij, die zich Flügel noemt, werd de keuze voor juist dit voorzittersduo in de Duitse media uitgelegd als een verdere ruk naar rechts van de AfD. Beide mannen willen extreemrechts niet buitensluiten. De Alternative Mitte, waartoe de gematigden in de partij zich rekenen, is nu niet in de partijtop vertegenwoordigd.

Alexander Gauland

De rechts-conservatieve ex-CDU’er Gauland is 76, heeft als opvallend merkteken een stropdas met hondjes en is samen met Alice Weidel ook fractievoorzitter in de Bondsdag. Hij hangt een völkisch-nationalisme aan en onderhoudt warme banden met de omstreden partijgenoot Björn Höcke, een van de oprichters van der Flügel.

Gauland omschrijft zichzelf als conservatief-patriottisch en ontkent dat er sprake is van een richtingenstrijd in de partij. In een interview met Deutschlandfunk zei Gauland maandag: “De heer Meuthen en ik zijn beiden geen leden van de Flügel. We zijn allebei geloof ik zeer burgerlijk, zeer gematigd en we zijn absoluut geen radicalen.” Toch viel Gauland op met uitspraken die als racistisch kunnen worden aangemerkt. Zo zei hij over de zwarte voetballer Boateng dat niemand hem als buurman wil en over SPD-vicevoorzitter Aydan Özoguz, die Turkse wortels heeft, dat die wat hem betreft naar Anatolië kan worden afgevoerd.

Jörg Meuthen

Econoom Jörg Meuthen laat zich minder radicaal uit. Als fractievoorzitter in het deelstaatparlement van Baden-Württemberg werd hij het burgerlijke gezicht van de partij in die deelstaat, al werd in zijn dubbelfunctie als partijvoorzitter duidelijk dat hij steun geniet van de extreemrechtse vleugel. Hij nam het op voor Björn Höcke toen die uit de partij gezet dreigde te worden vanwege zijn uitspraken over de Duitse herinneringscultuur in februari van dit jaar. Die toespraak riep associaties met het nationaal-socialisme op en zorgde voor veel verontwaardiging.

Meuthen was lange tijd in een heftige machtsstrijd verwikkeld met Frauke Petry, die de invloed van de Flügel in de partij wilde beperken. Die strijd won Meuthen: Petry heeft in september de partij verlaten en gaf als reden dat de partij zich niet genoeg distantieert van extreemrechts.

Meuthen maakte in november bekend dat hij europarlementariër wordt in Brussel. Na kritiek dat deelstaatfractievoorzitter, partijvoorzitter en europarlementariër te veel functies voor één persoon zijn, liet hij weten dat hij eind dit jaar zijn functie in het deelstaatparlement neerlegt.

Bondsdagfractie

Gauland gaf zelf aan dat de dubbelfunctie als partijvoorzitter en als fractievoorzitter van de geheel nieuwe Bondsdagfractie van inmiddels 92 leden wel een zware belasting is voor een 76-jarige.

De fractie begon na de verkiezingen van 24 september met 94 leden, maar Frauke Petry verraste vriend en vijand door de fractie en de partij direct na de verkiezingen te verlaten. Kort daarop volgde Mario Mieruch, een afgevaardigde uit Noordrijn-Westfalen. Beide parlementariërs houden hun zetel in de Bondsdag, waardoor de AfD-fractie twee zetels is verloren.