Gesprek: Duitsland en Nederland in Europa
Festivalweek Duitsland 2030

“Duitsland is het enige land dat, als het puntje bij paaltje komt, aan het Europese belang denkt”, zegt De Gruyter, die vanuit haar woonplaats Oslo deelnam aan het debat van het Duitsland Instituut Amsterdam (DIA). “Alle andere landen kunnen het zich permitteren om aan zichzelf te denken en daar zie je sterke staaltjes van deze dagen.” Maar in de praktijk voert Duitsland ook wel degelijk nationale machtspolitiek, aldus Nijhuis. (vanaf 21:00 min.)

Kritisch zijn beiden over de toon die Nederland soms aanslaat in Europa. Nederland keek de afgelopen jaren bij zijn Europabeleid vooral naar de portemonnee, zegt Nijhuis, "hoeveel kost het ons?" Toch zien Nijhuis en De Gruyter dat Nederland meer initiatief begint te nemen in de EU, "niet meer alleen een nee-zegger wil zijn, maar ook actief wil bijdragen". (vanaf 14:00 min.) De Gruyter benadrukt dat kanselier Merkel tijdens de coronacrisis het Europese beleid thuis veel beter uitlegde dan premier Rutte (vanaf 26:20 min.)

De algemene belangstelling voor Duitsland in Nederland neemt toe, zien zowel Nijhuis als De Gruyter. Maar je ziet dat niet terug aan Nederlandse scholen en universiteiten, zeggen ze. Duitsland verdwijnt op universiteiten van de radar, zegt Nijhuis. Dat vindt hij zorgelijk.  “We leiden mensen niet meer op om kennis over Duitsland te genereren.” (vanaf 35:35 min.)

De Gruyter houdt een dringend pleidooi voor meer Frans en Duits op Nederlandse scholen. “Als je Europa wil begrijpen, dan móet je ook Duitsland en Frankrijk begrijpen.” Daarvoor moet je Duitse en Franse kranten en commentaren kunnen lezen, met Duitse en Franse experts kunnen spreken, zegt ze. “Juist nu de Britten vertrokken zijn, moeten we zorgen dat we niet al het Frans en het Duits kwijt raken uit ons onderwijs.” (vanaf 37:55 min.)

Na afloop van het gesprek werd een fragment voorgelezen uit De Gruyters nieuwste boek  'Beter wordt het niet. Een reis door het Habsburgse Rijk en de Europese Unie' (vanaf 49:17 min.)

Festivalweek Duitsland 2030

Het debat 'Duitsland en Nederland in Europa' vond op 15 juni 2021 plaats in de Tolhuistuin in Amsterdam en is onderdeel van het online-festival 'Duitsland 2030', dat is georganiseerd in het kader van het 25-jarig jubileum van het DIA. 

Caroline de Gruyter is Europa-correspondent voor NRC Handelsblad. Zij schrijft ook regelmatig voor het gezaghebbende blad Foreign Policy en is lid van de European Council on Foreign Relations. 

Ton Nijhuis is historicus, politicoloog, filosoof en directeur van het DIA. Hij is onder meer lid van de permanente Commissie Europese Integratie van de Adviesraad internationale vraagstukken.

Gespreksleider Marja Verburg is als historicus en redacteur van Duitslandweb verbonden aan het DIA.