Berlijn: leger ook in binnenland inzetbaar
Nieuws

Middenin het tumult rond de kredietcrisis besloot de Bondsregering na jarenlange discussies dit weekend Artikel 35 van de Duitse grondwet te willen aanpassen. Hierin is vastgelegd hoe de autoriteiten reageren op mogelijke rampen als een terroristische aanslag. Met het nieuwe besluit wordt het geweldsmonopolie binnen de Duitse grenzen wordt verbreed, waardoor het leger ook gewapend kan optreden.    

Het leger wordt al ingezet bij natuurrampen. Zo streed de Bundeswehr in 2002 samen met de lokale autoriteiten in en rond Dresden tegen het stijgende waterpeil van de Elbe.

De regering wil nu het leger te hulp roepen als de politie de situatie niet meer aan kan. Daarnaast zal de federale overheid in het geval van een ernstige ramp het laatste woord hebben boven de deelstaten. Wanneer zich acuut gevaar voordoet, beslist de verantwoordelijke federale minister.

Vorig jaar pleitte de regeringspartij CDU al voor de verruiming van het binnenlandse mandaat van het leger. “Het oude onderscheid tussen interne en externe veiligheid is achterhaald”, zo stelde bondskanselier Merkel. “We moeten volledig nieuw gaan denken.”

Vliegende bom

Het meest concrete en ook gevoelige voorbeeld waarbij dit beleid kan worden toegepast is een vliegtuigkaping. Zeker als een toestel vol met passagiers als vliegende bom wordt gebruikt, zoals bij de aanslagen 11 september 2001 in New York.

In januari 2005 ondertekende bondspresident Horst Köhler een wet die het mogelijk maakt dat de Duitse luchtmacht een dergelijk toestel preventief neerhaalt om erger te voorkomen. Meteen barstte de discussie los of deze grondwetswijziging juridisch houdbaar was. De hoogste Duitse rechtbank in Karlsruhe besloot in februari 2006 van niet, waardoor de wet van de baan was.

Sindsdien zoekt de bondsregering naar nieuwe wetgeving als leidraad voor een dergelijke crisissituatie. Degenen die deze pijnlijke besluiten over leven en dood moeten nemen, moeten door de wet worden beschermd, stelt het ministerie van Binnenlandse Zaken.

Zo moet het aangepaste Artikel 35 het mogelijk maken dat vliegtuigkapers in het uiterste geval door het leger worden gedood. Het is goed denkbaar dat hierbij onschuldige burgers om het leven komen.

Volgens de woordvoerder voor veiligheidsvraagstukken van de Groenen Wolfgang Wieland kan de grondwet nooit toestaan dat een passagiersvliegtuig wordt neergeschoten. “Dit is in strijd met Artikel 1 van de Grondwet die de rechten van alle mensen waarborgt”, aldus Wieland.

Noodhulp

Volgens SPD-fractievoorzitter Peter Struck dient wetswijziging ertoe dat de Bundeswehr meteen noodhulp kan leveren. Hij denkt hierbij aan de inzet van de Duitse marine als een gekaapt schip  de haven van Hamburg nadert. Volgens Duitse veiligheidsexperts is de waterpolitie onvoldoende voorbereid op een dergelijk scenario.

Vooral de linkse oppositiepartijen hebben woedend gereageerd op het omstreden regeringsbesluit. “Alleen in dictaturen wordt het leger met een geweldsmandaat in eigen land ingezet”, aldus Ulrich Maurer van de Linkspartei. Volgens Maurer zal zijn fractie er alles aan doen om de wetswijziging te frustreren. De partij vreest bijvoorbeeld dat het leger zal worden ingezet om vreedzame demonstraties uiteen te jagen.

Ook ter rechterzijde klinkt kritiek. “De Bundeswehr mag geen militaire hulppolitie worden die willekeurig kan worden opgeroepen”, stelt  een woordvoerder veiligheid van de FDP. De politievakbond DPoIG is het met de liberalen eens. “De CDU wil onder het mom van terrorismebestrijding binnenlandse militaire acties eerder regel dan uitzondering maken”, waarschuwt voorzitter Konrad Freiberg.

Het liberale verzet tegen het voornemen kan nog problemen opleveren voor de Bondsregering. Voor een wetswijziging is een tweederde meerderheid nodig in zowel de Bondsdag als de Bondsraad, de vertegenwoordiging van de deelstaten. De FDP regeert samen met de CDU in belangrijke deelstaten als Noordrijn-Westfalen, Nedersaksen en Baden-Württemberg. Na de voor de CSU rampzalig verlopen Beierse verkiezingen, zitten de liberalen binnenkort ook in de Zuid-Duitse vrijstaat in de coalitie.

Afghanistan-missie

Ondertussen debatteert de Bondsdag vandaag over de mogelijke verlenging van de Duitse missie in Afghanistan. De CSU heeft van Merkel een duidelijke exit-strategie geëist.

Daarnaast wil de minister van Buitenlandse Zaken Frank-Walter Steinmeier het mandaat van de Duitse elitetroepen KSK binnen de Amerikaanse operatie Eduring Freedom beëindigen. Als Duitsland de missie voortzet, moet de absolute nadruk liggen op de stabiliseringsmacht Isaf, zo benadrukte Steinmeier. Een definitief besluit over de Duitse aanwezigheid in Afghanistan wordt midden oktober verwacht.

                                                          faz.net / Spiegel Online / sueddeutsche.de

Afbeelding:

wikipedia.org
Bundeswehr