Columns

Was de verkiezingscampagne nog een toonbeeld van oer-Duitse saaiheid, dan zijn de coalitieonderhandelingen van de afgelopen vijf weken ontspoord tot reality-tv. Een soort van volksvermaak. Bijna elke dag zijn er plaatjes van een balkon waarop onderhandelende politici regelmatig (en natuurlijk heel toevallig) naar buiten komen. En berichten over moeilijke vooruitgang en geruzie. Zo wordt de spanning hoog gehouden, hoewel eigenlijk iedereen weet dat de coalitie van CDU, CSU, FDP en Groenen er moet en zal komen.

Eigenlijk verwacht je het op deze prachtige locatie niet. Midden in het bos, waar de bomen fris geuren en de bladeren dieprood zijn, staat ineens een wit bordje met een zwart historisch adelaarssymbool erop: Deutsches Schutzgebiet. Hier in Saksisch Zwitserland, de Duitse regio met het hoogste aantal AfD-stemmers, komt de associatie met extreem-rechts vanzelf. Terecht?

In het preglobaliseringstijdperk vroeg de groep Doe Maar al of ‘dit alles was’. Erna, in de jaren negentig en tot aan de financiële crisis, leek geld alles te zijn. In Duitsland leeft de Doe Maar-spirit meer dan dertig jaar later weer op.

"We zijn innovatiever, creatiever, en hoeven niet per se 400 duizend doctorstitels voor onze naam hebben." De andere museumdirecteuren op het podium grinniken mee met Léontine Meijer-Van Mensch, de nieuwe Nederlandse adjunct-directeur van het Joods Museum in Berlijn. Want ja, vinden ze, eigenlijk zouden ze als Nederlander best wel ’ns de redding van de Duitse cultuurwereld kunnen zijn.

Het succes van de AfD reduceren tot neonazi’s in Oost-Duitsland schiet veel te kort, schrijft ING-econoom Carsten Brzeski.

‘Maar is de opkomst van de AfD in Duitsland niet gewoon onvermijdelijk?’ De vraag kwam van helemaal achterin de collegezaal van de Universiteit Utrecht, van een 18-jarige student die nog niet eens met haar studie was begonnen - maar ze sneed hiermee wel het spannendste thema van de Bondsdagverkiezingen van komende zondag aan.

Ik ben een bingewatcher van politieke tv-series. ‘Borgen’, ‘Scandal’, ‘Madam Secretary’, ‘House of Cards’. Ik heb ze allemaal gezien. Ook al stellen de politieke gebeurtenissen in de VS elke nog zo goede tv-serie in de schaduw, het liefst zou ik toch elk Duits campagneteam voor de verkiezingen een dvd-box met een pakket politieke films willen sturen.

Geschiedenis, dat was iets van mijn ouders. Zij hadden de oorlog meegemaakt. Zelf had ik niet het gevoel ook maar iets van historisch belang te hebben beleefd. Totdat de Berlijnse Muur viel. In 1989 werd op straten en pleinen geschiedenis geschreven. Ok, de val van de Muur zelf was langs me heen gegaan, maar dat was de besten overkomen: Angela Merkel zat als iedere donderdag met een vriendin in de sauna en Helmut Kohl was op bezoek in Polen. De Muur viel bovendien pas echt om half twaalf ’s avonds, de redacteuren van het NOS-journaal waren al naar huis.

De verkiezingen in Duitsland zijn zo saai, dat ik al geeuw bij het schrijven van dit stuk. Het is ook lastig een spannende maar nette campagne te voeren in een wereld met schreeuwende presidenten en dictators. De Duitse verkiezingscampagne volgt het oude campagneadagium van vooral geen fouten maken. En een Duitser die geen fouten wil maken, beweegt op een heel kleine ruimte. Saai, degelijk en geen vuur. Maar Duitse saaiheid kan grote gevolgen hebben voor Europa.

Met het dieselschandaal staat de Duitse nationale trots, de hele autoindustrie, in de beklaagdenbank, schrijft ING-econoom Carsten Brzeski. "De vraag is waarom Duitse politici, die zo graag de buurlanden de les lezen, hier zaten te slapen."