Achtergrond

Het gebrek aan inhoud is voor de correspondenten in Duitsland de uitgelezen kans om door de politieke luchtkastelen heen te kijken, zegt Lynn Stroo, stagiaire bij de NOS in Berlijn. Ze ziet de schaduwkant van het Duitse economische succes, maar geniet ook van de verkiezingsposters.

“Merkel spreekt drie kwartier, zegt niets en toch sta je geboeid te luisteren”, concludeert Seije Slager verbaasd. De journalist van Trouw is met 19 andere buitenlandse journalisten op verkiezingsreis in Duitsland. “En wat je hier ook overal merkt: Europa is in Duitsland nog echt een geloof.”

Stinkefinger, Schlandkette, Themenklau. In de aanloop naar de Bondsdagverkiezingen kom je de vreemdste Duitse woorden tegen. Duitslandweb zet ze voor je op een rij in een verkiezingswoordenboek. (Geactualiseerd op 13 december 2013, toen duidelijk werd dat GroKo tot Woord van het Jaar is gekozen).

Verschillende Duitse wetenschappers verwachten dat de opkomst bij de verkiezingen aanstaande zondag historisch laag zal zijn. Dit zou niet voortkomen uit frustratie maar juist uit onverschilligheid van de Duitse kiezers.

Zijn oordeel brak en maakte schrijvers. Ooit liet hij zich op de omslag van Der Spiegel afbeelden terwijl hij een roman van Günter Grass verscheurde, om twee jaar later lyrisch over dezelfde auteur te spreken.Tot zijn dood, woensdag op 93-jarige leeftijd, zorgde Marcel Reich-Ranicki regelmatig voor opschudding in literair Duitsland.

De PvdA wil Nederlandse hervormingen doorvoeren vergelijkbaar met Agenda 2010. Onder bondskanselier Gerhard Schröder (SPD) werd de arbeidsmarkt radicaal hervormd en ontslagrecht drastisch versoepeld. "Het wordt moeilijk. Het gaat om maatregelen die iedereen raken", zegt Marit Maij (PvdA) op Duitslandnieuws.nl.

Toen de eerste kieswijzer in Duitsland in 2002 werd geïntroduceerd, waren veel partijen wantrouwig. Zouden die de kiezer niet verkeerd beïnvloeden? Inmiddels zijn kieswijzers gerespecteerde hulpmiddelen bij verkiezingen. Naast de Wahl-O-Mat is er nu ook het Bundeswahlkompass. Beide kieswijzers hebben hun eigen ideeën over hun functie tijdens verkiezingen.

“Ik had me nooit gerealiseerd dat het districtenstelsel zo’n invloed op de campagne heeft”, zegt historicus Sibrand de Boer. Hij is met de Deutsche Akademische Austauschdienst (DAAD) op verkiezingsreis en sprak maandag met CDU-medewerkers in de Bondsdag in Berlijn.

Nederland laat kansen liggen als het om Duitsland gaat, betoogt CDA-Kamerlid en woordvoerder fiscale zaken en buitenlandse zaken Pieter Omtzigt op Duitslandnieuws.nl. “Als het over Duitsland gaat, kijkt men me vaak glazig aan. Er wordt gepraat over China, terwijl de kansen bij de buren liggen.”

Publieke zenders ARD en ZDF zagen er jarenlang vrijwillig van af om in de laatste week voor de verkiezingen peilingen te publiceren. Maar de ZDF breekt nu die overeenkomst. "Zwevende kiezers maken tegenwoordig een groter deel van het kiezerspubliek uit en zij beslissen later op wie ze stemmen."