Voorwoord

Als u mij eind 2019 had gevraagd naar dé DIA-aandachtspunten van 2020, dan was de 30e verjaardag van de Duitse eenwording en het Duitse EU-voorzitterschap mijn antwoord geweest. Onder Duits voorzitterschap zou weleens flink beweging in dossiers zoals Brexit, het asielbeleid en de European Green Deal kunnen komen. Grote dossiers. Hoge verwachtingen. 

Het belangrijkste aandachtspunt werd echter, onvermijdelijk, de coronapandemie.

COVID-19 bracht het DIA nieuwe ervaringen en perspectieven. Het feit dat Duitsland ten opzichte van Nederland lange tijd een veel strengere aanpak hanteerde voor het grensbeleid, riep bij veel mensen vraagtekens op. Ook de Duitse, federale én regionale, maatregelen en beperkingen op zichzelf gaven aanleiding tot vragen. Het feit dat in Duitsland lange tijd de besmettingscijfers relatief laag bleven, maakte daarbij nieuwsgierig. De belangstelling voor Duitsland was groot. Het DIA kreeg bijzonder veel persaanvragen en ons Duitslandweb ontpopte zich tot de plek voor iedereen die met al die verschillende regels door de bomen het bos niet meer zag.

De pandemie beïnvloedde natuurlijk onze DIA-activiteitenagenda. Sommige evenementen hebben we moeten uitstellen, maar een deel van het geplande programma kon gelukkig online doorgang vinden. En ook stapten we juist over naar nieuwe digitale formats en activiteiten. Zo werd in samenwerking met de Deutsche Akademische Austauschdienst (DAAD) en de universiteiten van Durham en Aberdeen een digitale internationale studentenconferentie gerealiseerd. De tweedaagse conferentie stond in het teken van gemeenschapsvorming in het heden en verleden. In november organiseerde het ministerie van Defensie, in samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen (RuG) en het DIA, een online symposium 'Culturele Interoperabiliteit'. De RuG deed onderzoek naar de culturele aspecten bij Nederlands-Duitse legersamenwerking. De uitkomsten van de studie bieden waardevolle inzichten voor ook andere Nederlandse-Duitse samenwerkingen.

Op 1 december presenteerden we via livestream de onderwijsbundel 'Duitsland 1918-1991. Twintig vensters op een bewogen eeuw'. Het boek is een hulpmiddel voor docenten, nu de eindexamenstof over Duitsland voor havo en vwo recent is gewijzigd. In de komende jaren zal de focus worden verlegd naar de periode  1918-1991.

Het jubileum van de Duitse eenheid genereerde alsnog veel aandacht en het Duitse voorzitterschap werd, ondanks corona, een succes. En zoals al vaker wist Angela Merkel te voorkomen dat de crisis Europa uiteen zou drijven. In oktober spraken wij in twee online Lunch Talks over de betekenis van het voorzitterschap, maar ook over de erfenis van de Duitse eenwording – voor Duitsland en Europa. Te gast waren gerenommeerde sprekers zoals Jana Hensel, Udo di Fabio en Luuk van Middelaar.

Onze inzet voor een sterkere positie van de Duitse taal ging in dit bijzondere jaar onverminderd door. Om een bijdrage te leveren aan het tegengaan van het (groeiende) lerarentekort voor het vak Duits bracht het DIA door middel van de DIA-Akademie startende docenten met elkaar in contact en bood hun een blijvend scholingsaanbod. Ook de werving van moedertaalsprekers Duits en het ondersteunen van met nadruk startende leraren stonden in 2020 op onze agenda.

Het spreken van de buurtaal, elkaar begrijpen en van elkaar leren zijn essentieel voor de wederzijdse betrekkingen. De persoonlijke uitwisseling tussen Nederlanders en Duitsers speelt hierbij een belangrijke rol. Met ons DIA-Stipendium voor een studie- of onderzoeksverblijf in Duitsland en nieuwe initiatieven zoals de website Austausch.nl die we in samenwerking met de Actiegroep Duits en met steun van het ministerie van BZK ontwikkelden, verbinden wij jonge mensen en netwerken met elkaar. Voor een goede Nederlands-Duitse relatie - nu en in toekomst.

Ton Nijhuis
Directeur