Overzicht
Financiële stelsel
Het Duitse bankenstelsel is anders georganiseerd dan in de meeste andere landen. Naast de centrale bank, de Bundesbank, en de reguliere zakenbanken kent Duitsland ook nutsbanken voor de deelstaten en de gemeenten: de Landesbanken en de Sparkassen. Frankfurt am Main is het financiële hart van Duitsland.
© wikipedia/Jürgen Matern/ccDeutsche Bank
Duitse banken waren van oudsher sterk vervlochten met zowel de deelstaten als met het bedrijfsleven. Vaak zaten bankiers ook in raden van toezicht van bedrijven. Die vervlechting is in 2005 onder druk van de Europese Unie veel minder geworden.
Landesbanken
Typisch voor het Duitse bancaire stelsel zijn de Landesbanken. Deze deelstaatbanken werden kort na de Tweede Wereldoorlog door de deelstaten opgericht om de Duitse wederopbouw te financieren. Daarnaast verstrekken zij goedkope leningen om de regionale economieën te stimuleren. Na een aantal fusies telde Duitsland in 2015 negen Landesbanken.
De Landesbanken fungeren als huisbankier voor de deelstaatregeringen. Tot 2005 leenden ze tegen een zeer lage rente geld van de deelstaten, waardoor ze hun kredieten aan derden kunstmatig goedkoop hielden. De deelstaten stonden daarbij altijd garant, waardoor de Landesbanken niet failliet konden gaan. In 2005 verbood de EU deze borgstelling omdat de deelstaatbanken daardoor een oneerlijk concurrentievoordeel hadden ten opzichte van de commerciële tegenhangers.
Deutsche Bank en Commerzbank
Van de Duitse commerciële banken zijn de Deutsche Bank en de Commerzbank het grootst. De eerste is in 1870 opgericht om de buitenlandse handel en de Duitse export te financieren en te begeleiden. Hoewel de bank daardoor behoorlijk veel politieke invloed verwierf, is de Deutsche Bank wel een particuliere en commerciële onderneming, vergelijkbaar met bijvoorbeeld de Nederlandse ING.
Sparkassen
Naast de commerciële en de Landesbanken kent Duitsland nog een derde type bank: de Sparkassen. Deze werden vaak in gemeentelijk verband opgericht om de lokale economiën te bevorderen.
Hoewel de Sparkassen zich in de loop der tijd tot universele banken hebben ontwikkeld, ligt het zwaartepunt van hun activiteiten nog altijd op het beheren van persoonlijk spaargeld, het verstrekken van hypotheken en het verstrekken van leningen aan het lokale MKB. De Sparkassen zijn daarnaast vaak grootaandeelhouder in de Landesbanken.