Uitbreiding EG en op weg naar een politieke unie
EMS en het pragmatisme van Schmidt: 1974-1982
De wens om de Europese Gemeenschappen samen te voegen tot één Europese Unie bleef ook tijdens het kanselierschap van Schmidt een belangrijk onderdeel van de Duitse Europapolitiek. Door de crisis in de wereldeconomie en op de valutamarkten kwam een unie ook tijdens de ambtsperiode van Schmidt niet van de grond.
© Bundesarchiv B 145 Bild-F059126-0031 / Wienke, Ulrich / CCSchmidt en zijn minister van Buitenlandse Zaken Genscher (links) op verkiezingscampagne in 1980.
Schmidt vond de vorming van een Europese Unie wel van groot belang. Hij zag dit als een noodzakelijke stap op weg naar het einddoel van een federale Europese staat. Voor de Duitse regering was een economische unie slechts een tussenstation op weg naar een politieke unie. De economische crisis sterkte Schmidt in zijn overtuiging dat de voortgang van de Europese integratie van het grootste belang was.
Een eerste stap op weg naar een politieke unie was het samenvoegen van de Europese Gemeenschappen, de Europese Politieke Samenwerking en de Europese Raad. In 1981 namen de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Genscher en zijn Italiaanse collega Colombo daartoe het initiatief. De onderhandelingen werden pas afgesloten in 1983 tijdens het kanselierschap van Helmut Kohl.
Tijdens het kanselierschap van Schmidt maakte Europa ook een begin met een uitbreiding naar het zuiden. De Duitse regering hoopte dat lidmaatschap van de EG zou bijdragen aan de stabiliteit van enkele jonge democratieën in Zuid-Europa. Griekenland werd in 1981 lid van de EG. Met Spanje en Portugal werd tijdens de ambtstermijn van Schmidt onderhandeld maar zij werden pas lid in 1986. Schmidt was toen al opgevolgd door Helmut Kohl. De aansluiting van Spanje en Portugal werd later als een voorbeeld gezien voor andere Europese landen om ook lid te worden.