Steeds meer Duitse vaders zorgen voor hun baby
Gezinsbeleid regering-Merkel werpt z’n vruchten af

21 procent van de Duitse vaders neemt na de geboorte van hun kind verlof op om voor de baby te zorgen. Voor de invoering van het Elterngeld op 1 januari 2007 deed slechts 3,5 procent van de vaders dat. Vooral in Beieren, Berlijn en Saksen zorgen vaders graag voor hun kinderen: daar stopt 27 procent tijdelijk met werken. In Saarland ligt de betrokkenheid van de vaders met 12 procent het laagst.

Daarmee is de verlofregeling een succes, aldus minister van Gezinszaken Kristina Schröder (CDU). Vaders die verlof nemen, worden nu “als goed voorbeeld en niet meer als exotisch beschouwd.” Toch kunnen niet alle ouders aanspraak maken op het Elterngeld, schrijft de Frankfurter Rundschau. In regio’s waar de lonen laag zijn, kunnen vaders het zich niet veroorloven tijdelijk minder te verdienen om voor hun kinderen te zorgen.

'Elterngeld'-regeling

Het Elterngeld biedt Duitse ouders de mogelijkheid de zorg voor hun kind te delen. In Duitsland geldt in principe 14 maanden ouderschapsverlof, waarbij 67 procent van het netto-inkomen wordt doorbetaald, tot een maximum van 1800 euro per maand.

Stellen die samen een kind krijgen, kunnen alleen op deze 14 maanden aanspraak maken, als de partner - meestal de man - er 2 maanden van voor zijn rekening neemt. Anders krijgt de moeder slechts 12 maanden verlof doorbetaald. Alleenstaande ouders hebben sowieso recht op 14 maanden verlof.

Ouders mogen de 14 maanden verlof overigens zelf onderling verdelen. De man mag dus ook zes maanden verlof opnemen als hij wil, maar in de meeste gevallen houdt hij het bij de verplichte twee.

Kritiek

Het vaderschapsverlof werd ingevoerd om vaders te stimuleren meer voor hun kinderen te zorgen. Dat komt de arbeidsparticipatie van vrouwen ten goede. Bovendien, en dat was het hoofddoel van het nieuwe beleid, worden er dan ook meer kinderen geboren. Duitsland kampt al jaren met een te laag geboortecijfer. Overigens tekent er zich nog geen stijging van het aantal geboortes in Duitsland af. Maar daarbij spelen ook andere factoren als de economische crisis een rol.

Minister Ursula von der Leyen (CDU) – destijds van Gezinszaken, nu van Werkgelegenheid, zelf moeder van zeven kinderen – kreeg veel kritiek te verduren toen ze de plannen voor het nieuwe gezinsbeleid in 2006 bekend maakte. Een aantal van haar eigen partijgenoten vond het een te ver gaande inmenging van de overheid in het privéleven van ouders. Bovendien benadeelde de nieuwe regeling het traditionele kostwinnersmodel, zeiden de conservatievere christendemocraten.

Ondanks het succes kondigde de regering in juni aan te gaan korten op de verlofregeling. Stellen die meer dan 1240 euro per maand verdienen, krijgen voortaan slechts 65 procent van hun laatstverdiende loon. De regering moet de komende jaren 80 miljard euro bezuinigen en wil dat vooral doen door te korten op de sociale voorzieningen.

Nederlands ouderschapsverlof

De Duitse Elterngeld-regeling is moeilijk te vergelijken met het Nederlandse systeem. In Nederland hebben moeders recht op 16 weken zwangerschapsverlof, waarvan ze meestal zes weken voor en tien weken na de bevalling opnemen. Vaders hebben recht op twee dagen kraamverlof.

Daarnaast kunnen ouders aanspraak maken op ouderschapsverlof als ze kinderen jonger dan 8 jaar hebben. Zij kunnen maximaal een jaar lang voor de helft van hun werkweek werken. Iemand met een contract van 32 uur mag dus een jaar lang 16 uur per week ouderschapsverlof opnemen. De uren mogen ook anders worden gespreid. Maar anders dan in Duitsland worden deze verlofuren niet uitbetaald, tenzij een werkgever zelf een regeling aanbiedt.

De afgelopen jaren is het aantal Nederlandse werknemers dat ouderschapsverlof opneemt, gedaald. In 2008 ging het om 43 duizend vrouwen en 24 duizend mannen. In 2007 waren het nog 50 duizend vrouwen en 25 duizend mannen, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De duur van het verlof in Nederland neemt overigens wel toe. Dat komt mede omdat ouders het verlof vaker spreiden over een langere periode.