Duitsland krijgt grootste legerhervorming ooit
Bundeswehr krimpt en richt zich op internationale missies

"Het is een openhartoperatie terwijl de patiënt gewoon blijft rondwandelen." Zo omschrijft minister Thomas de Maizière van Defensie de Duitse legerhervorming. De Bundeswehr krimpt met ongeveer 20 procent en krijgt een strakkere structuur. Het aantal soldaten wordt teruggebracht naar zo’n 175 duizend - vorig jaar waren het er nog ruim 250 duizend. Onder hen zijn minstens vijfduizend vrijwilligers, al hoopt de minister op meer. Een flink aantal leidinggevende functies wordt geschrapt. Tegelijkertijd krijgt de Generalinspekteur - de hoogste Duitse generaal - meer bevoegdheden.

Internationale missies

Op die manier moet het Duitse leger effectiever worden: in plaats van zevenduizend moeten voortaan tienduizend soldaten beschikbaar zijn voor internationale missies. Daarmee moet Duitsland tegelijkertijd aan twee grotere en zo’n zes kleinere missies kunnen meedoen, in EU-, VN- of NAVO-verband. “Duitsland zal door de VN vaker om strijdkrachten worden gevraagd”, aldus de minister bij de presentatie van zijn plannen, “ook als er geen directe Duitse belangen in het spel zijn”.

Het aantal civiele medewerkers wordt teruggebracht van 76 duizend naar 55 duizend en het aantal arbeidsplaatsen op het ministerie zelf daalt van 3500 naar tweeduizend. Of het ministerie van Defensie, dat nu nog in Bonn zit, in zijn geheel naar Berlijn verhuist en welke kazernes moeten sluiten, wil de minister pas in oktober bekend maken. Ook heeft hij zich nog niet uitgelaten over eventuele besparingen bij de uitrusting van de Bundeswehr. Het Duitse leger geeft jaarlijks vijf miljard euro uit aan materieel, schrijft Der Spiegel, en in veel gevallen valt dat tegen of wordt het te laat geleverd.

Zu Guttenberg

De legerhervorming werd vorig jaar met veel elan ingezet door de 39-jarige minister en toen zeer populaire Karl-Theodor zu Guttenberg (CSU). Waar zijn voorgangers waren stuk gelopen op brede weerstand tegen de hervorming, wist hij overtuigend duidelijk te maken dat het Duitse leger anders moet worden gestructureerd om goed te kunnen functioneren in buitenlandse missies zoals die in Afghanistan.

Toch kreeg hij ook veel kritiek: zo confronteerde hij partijgenoten en oppositie te vaak met voldongen feiten en zou de afschaffing van de dienstplicht te haastig zijn geweest. Zu Guttenberg stopte bijvoorbeeld begin dit jaar met het oproepen van dienstplichtigen, terwijl het leger nog niet was ingesteld op vrijwilligers. Ook wist hij minister van Financiën Wolfgang Schäuble (CDU) niet achter zijn plannen te krijgen. Die wilde geen duimbreed wijken als het om de 8,3 miljard ging die tot 2015 moet worden bezuinigd.

Consensus

In maart moest Zu Guttenberg aftreden toen bekend werd dat hij op grote schaal plagiaat in zijn proefschrift had gepleegd. Zijn opvolger werd de 57-jarige Thomas de Maizière (CDU), een vertrouweling van kanselier Merkel en tot dan toe minister van Binnenlandse Zaken. De Maizière is, zoals dagblad Die Welt hem typeert, “alles behalve een visionair” maar weet beter dan wie ook “hoe hij visies in ordners moet persen”. Bovendien is hij zowel in zijn eigen partij als bij de oppositie gerespecteerd, waardoor hij wel consensus bereikte en zijn partijgenoot Schäuble zo ver heeft gekregen wat soepeler te zijn met het defensiebudget.

De oppositie reageert skeptsich op De Maizières hervorming. Zij zien vooral problemen bij de financiering. Verschillende Duitse deelstaten spreken hun zorg uit over de mogelijke sluiting van hun kazernes. Dat betekent het verlies van veel arbeidsplaatsen - vooral in Beieren.