Met z'n allen voor Europa
Opinie

Maar de euforie kan niet eeuwig duren. De eerste barsten werden niet alleen reeds zichtbaar in het bericht dat één op de dertien mensen in Duitsland zichzelf tot een onderklasse rekent en geen hoop heeft op vooruitgang. Ook valt weinig vertrouwen te halen uit het onvermogen van de regering compromissen te bereiken over belangrijke hervormingen. Terwijl Merkel moet schipperen tussen een kritische regeringspartner en het gemor in haar eigen partij, blijven zure appels als de herziening van de gezondheidszorg voor de bevolking maar in het verschiet liggen. Dat is niet zonder weerslag gebleven op het gemoed van de burgers. De regering moet oppassen dat ze niet alle krediet die het WK haar bracht verspeelt.

Er ligt evenwel nog een gevaar op de loer. Het is genoegzaam bekend dat de voorzichtige opleving van de Duitse economie dit jaar voor een deel te danken was aan het schrikbeeld van de btw-verhoging, die in januari wordt ingevoerd. Het stimuleerde de aankoop van dure goederen. Maar hoe zal de bevolking de verhoogde prijzen opnemen? De terugkeer van de nationale depressie is niet geheel denkbeeldig, als de mensen merken dat ze hun boodschappen moeilijker kunnen betalen.

Een nieuw sprookje

Vandaar dat Merkel nu met een nieuw sprookje is komen aanzetten. Het voorzitterschap van de EU is gebombardeerd tot gemene zaak van regering en bevolking. Centraal staat het Europees grondwettelijk verdrag, dat Merkel opnieuw op de agenda wil zetten. Met alle scepsis bij de Europese bondgenoten zal daarbij flink wat overtuigingskracht nodig zijn. Die kan Duitsland alleen bieden als het zelf sterk staat, zowel mentaal als economisch.

Met zijn allen de schouders eronder, zoiets. De bevolking hoeft feitelijk niet veel meer te doen dan de stemming van het moment vast te houden, het vertrouwen niet te verliezen. Zolang dat gebeurt, bestaat de kans dat Duitsland komend jaar Europese successen kan boeken. Merkels idee van een ‘road map’ voor de Europese Grondwet bezit niet de kracht van de wereldbeker, maar het zou zomaar kunnen lukken.

Bovendien zegt Merkel het welzijn van de mensen zelf voor ogen te hebben, want die “geloven natuurlijk niet in mooie woorden, maar vragen zich af: ‘levert de Europese Unie voor mijn eigen leven wel iets op, meer zekerheid, meer welvaart?’”. Het logische antwoord op die retorische vraag luidt natuurlijk: ja, wel als we Europa hervormen en het nog eens proberen met die grondwet.

Daarmee geeft ze haar bevolking tenminste voor het komende half jaar een ideaal om aan te bouwen – ‘dromen en visioenen’ voor een land dat altijd graag Europees is geweest. Merkel heeft in het jaar dat ze bondskanselier is vaker laten zien dat ze op buitenlandpolitiek gebied successen kan boeken. Eens te meer moeten die komend jaar de aandacht van de binnenlandse narigheid afleiden. Daarbij is garantie geenszins verzekerd, al tonen de laatste statistieken aan dat driekwart van de Duitsers vóór een sterkere politieke en economische samenwerking in Europa is en bovendien vertrouwen heeft in het probleemoplossend vermogen van de bondskanselier. Het is te hopen dat Merkel in haar opzet slaagt. Dan mag ze daarna minister-president Balkenende komen uitleggen hoe je zoiets doet.

Vanaf januari kunt u de ontwikkelingen rond het Duitse voorzitterschap van de EU volgen in ons nieuwe Europadossier.

Pim Huijnen is redacteur van het Duitslandweb.