Stasi-archief geeft Rosenholz-dossiers vrij
Nieuws

Voor het eerst kunnen wetenschappers en journalisten zich buigen over vrijgegeven dossiers uit het Rosenholz-archief, dat de afgelopen maanden in Duitsland veel stof heeft doen opwaaien. Het archief is een van de weinige overgebleven gegevensbestanden van de afdeling buitenlandspionage van de voormalige geheime dienst van de DDR.

De krant Die Welt onthulde in juni dat zich in het Rosenholz-bestand de namen bevonden van 43 leden van de zesde Duitse Bondsdag (1969-1972) die mogelijk voor de Stasi hadden gespioneerd. In de Duitse media verschenen berichten dat de Stasi onder het kanselierschap van de legendarische Willy Brandt “op fractiesterkte” in het West-Duitse parlement vertegenwoordigd was geweest. Al houden weinig kenners serieus rekening met een groot Stasi-contingent in de Bondsdag, de vrijgave van de eerste dossiers werd in Duitsland met enige spanning tegemoet gezien.

Archiefbeheerder Marianne Birthler temperde tegenover televisiezender ZDF de verwachtingen. Naast de dossiers van vijf bekende spionnen gaat het volgens Birthler om akten van elf inmiddels overleden volksvertegenwoordigers die de Stasi met de afkorting IMA aanduidde. Dat staat voor Inoffizieller Mitarbeiter mit Arbeitsakte; mensen waar de Stasi een oogje op had laten vallen, maar die niet per se spionnen geweest hoeven te zijn. Mogelijk heeft de geheime dienst de afgevaardigden buiten hun medeweten als informant gebruikt of alleen informatie over hen verzameld.

Birthler ging woensdag ook in op kritiek op haar eigen persoon. “We hebben geen informatie achtergehouden”, sprak zij tegenover de camera’s van de ZDF. Door de onthulling in Die Welt was ook Birthler in de vuurlinie geraakt. Zij zou uit carrière-overwegingen een stokje hebben gestoken voor de openbaarmaking van een onderzoek naar de Rosenholz-gegevens door wetenschappers van haar archief. Daarin werden de namen van de verdachte Bondsdagleden genoemd. Critici beweerden dat de archiefbeheerder publicatie tegenhield om haar herbenoeming door de Bondsdag niet in gevaar te brengen.

Het Stasi-archief in Berlijn kwam in 2003 in bezit van de Rosenholz-Datei. Na de val van de Muur in 1989 wist de CIA via een onbekende weg beslag te leggen op de stukken, mogelijk met hulp van de Russische geheime dienst KGB. Die operatie kreeg de naam ‘Rosewood’, een naam die Duitse archiefonderzoekers overnamen. Pas na jarenlang aandringen kreeg Duitsland het bestand terug van de Amerikanen. Kort na de overname door het Berlijnse Stasi-archief zei archiefbeheerder Birthler “geen spectaculaire onthullingen” van het Rosenholz-bestand te verwachten.

Zie ook: de homepage van het Stasi-archief in Berlijn.

ZDF Heute
Stasi-Behörde gibt "Rosenholz"-Daten frei
Die Rosenholz-Dateien: Fragen und Antworten

Die Welt
Erste Rosenholz-Akten frei gegeben  

FAZ.NET
Streit über die Rosenholz-Datei