Nederland zoekt aansluiting bij Duitse filmwereld

Cultuurminister Jet Bussemaker presenteerde samen met haar Duitse collega Monika Grütters het coproductieverdrag in februari 2015, tijdens het filmfestival Berlinale. Het verdrag maakt het makkelijker om Nederlands-Duitse producties op te zetten. Vooral de regelgeving werd versimpeld. "Ik ben er trots op en zie uit naar alle nieuwe coproducties die daarmee nog tot stand gaan komen", zei de minister bij de lancering. Het verdrag is voorbereid door het Nederlands Filmfonds en zijn Duitse tegenhanger Filmförderungsanstalt (FFA).

Naast het coproductieverdrag kunnen internationale coproducties profiteren van de bestaande cash-rebate-regeling, die een deel van de productiekosten vergoedt. Voor kinder- en jeugdfilms heeft het Nederlands Filmfonds samen met de Mitteldeutsche Medienförderung (MDM) - het filmfonds van de deelstaten Saksen, Saksen-Anhalt en Thüringen - een ontwikkelingsfonds opgericht.

Ellis Driessen van het Filmfonds is tevreden over de samenwerking. "We verwachten een grote Nederlandse aanwezigheid op de volgende Berlinale. Daarnaast zullen we het kinder- en jeugdfilmfonds waarschijnlijk uitbreiden naar andere Duitse deelstaten", zegt Driessen. "In de afgelopen 10 jaar zijn er 50 coproducties gerealiseerd waarbij Duitsland en Nederland betrokken waren. Het coproductieverdrag bestaat pas kort, maar we zien wel dat het aantal bilaterale coproducties groeit. Uiteraard heeft dat tijd nodig, maar er zijn meer plannen in ontwikkeling, ook voor documentaires."

Het Nederlands-Duitse kinder- en jeugdfilmfonds heeft totnogtoe vijf coproducties gesubsidieerd. In 2015 verstrekte het fonds in totaal 35.000 euro aan drie films. In het eerste halfjaar van 2016 kregen de films ‘Totem’ en ‘Kung Fu Lion’ in totaal 33.500 euro. Het kinder- en jeugdfilmfonds heeft een jaarlijks budget van 100.000 euro, dus tot nu toe blijft er geld over.

'Fördertourismus'

Leontine Petit, eigenaar van productiebedrijf Lemming Film, heeft veel ervaring in de Duitse filmwereld. Na succesvolle samenwerkingen opende ze drie jaar geleden in Hamburg een Duits zusterbedrijf van Lemming Film: Hamster Film. Ze verdiepte zich in het Duitse subsidiesysteem, waar veel deelstaten hun eigen filmfonds hebben. "Ik ben altijd leergierig geweest. Ik wilde weten hoe het stelsel werkte en wat de consequenties zijn van het feit dat deelstaten ook eigen fondsen hebben."

In Duitsland zelf is er kritiek op dit systeem van fondsen per deelstaat. Het zou ervoor zorgen dat producenten het hele land doorreizen om de financiering van hun projecten rond te krijgen. Door te filmen in verschillende deelstaten kunnen ze aanspraak maken op meerdere subsidies. Fördertourismus wordt dit in de Duitse media genoemd.

Petit kan zich niet vinden in deze kritiek: "Producenten die alle fondsen aflopen, weten niet goed hoe het werkt. Iedere deelstaat heeft zijn eigen specialisme, zijn eigen kleur. Je moet strategisch te werk gaan. Het is bijvoorbeeld ook belangrijk welke coproducent je kiest."

Vervolgens legt Petit uit hoe een coproductie tot stand komt. "Allereerst moet je een plan hebben dat relevant kan zijn voor Duitsland. Daarna kijk je welke coproducent bij het plan past. Wij gaan vaak naar festivals en beurzen om mensen te leren kennen. Zodra je een coproducent hebt gevonden, begint de financiering." Bij de financiering maakt het uit waar de coproducent vandaan komt: een Berlijnse coproducent kan in Berlijn subsidie aanvragen.

Gevraagd naar nadelen van de Duitse filmsector noemt Petit een heel ander aspect: "Lastig is dat er alleen hele grote films zijn, en films in de marge. Middenklasse is er niet. Verder is ook de macht van de omroepen gigantisch. Zij hebben steeds minder interesse in films, steeds meer in series. In Duitsland liggen de TV- en filmwereld ver uit elkaar."