CDU, CSU en SPD hebben regeerakkoord rond

Woensdagochtend omstreeks tien uur lieten de onderhandelaars weten dat ze de laatste twistpunten hebben overwonnen en het regeerakkoord staat. Vanmiddag presenteerden partijleiders Merkel (CDU), Seehofer (CSU) en Schulz (SPD) het akkoord (pdf regeerakkoord en samenvatting van tagesschau.de).

De partijen moesten het op het laatste moment nog eens zien te worden over maatregelen voor de arbeidsmarkt en voor de zorg. Mede daarom duurden de onderhandelingen een paar dagen langer dan gepland. Een van de twistpunten was de beperking van tijdelijke contracten. Daarin zijn de CDU en de CSU de SPD tegemoet gekomen, melden Duitse media. Werkgevers mogen iemand straks niet langer dan 18 maanden een tijdelijk contract zonder opgaaf van reden geven. Dat is nu nog 24 maanden. Een werkgever mag een werknemer sowieso niet langer dan vijf jaar op tijdelijke contracten laten werken. Ook wordt het makkelijker om van deeltijdwerk terug te keren naar voltijd, iets wat de SPD al in 2013 graag wilde.

Verder wilde de SPD de positie van ziekenfondspatiënten in Duitsland verbeteren. Een van de problemen is dat artsen meer honorarium krijgen voor particulier verzekerden dan voor ziekenfondspatiënten. De partijen hebben volgens Duitse media afgesproken dat ze een commissie instellen die gaat onderzoeken hoe die verschillende honoraria meer gelijk kunnen worden getrokken.

Gezinshereniging, Europa en Onderwijs

Vorige week al waren de onderhandelaars het eens geworden over een ander belangrijk twistpunt, de gezinshereniging voor vluchtelingen. Volgens dit compromis mogen vluchtelingen met een beperkte (subsidiaire) status tot 31 juli geen gezinsleden naar Duitsland halen. Per 1 augustus worden maximaal 1000 mensen per maand toegelaten. Wel zou er een door de SPD gewenste regeling voor speciale gevallen (Härtefallregelung) zijn afgesproken, waardoor op humanitaire gronden extra gezinsleden kunnen worden toegelaten.

De drie partijen hebben verder afgesproken meer te investeren in Europa, ze zijn het eens geworden over een investeringsbegroting voor de eurozone en ze willen een einde maken aan de strenge Europese bezuinigingsregels.

Een andere opvallende afspraak is dat de coalitiepartijen de grondwet willen aanpassen om de centrale overheid meer bevoegdheden op het gebied van onderwijs te geven. Onderwijs is in Duitsland een deelstaataangelegenheid. CDU, CSU en SPD willen het aantal Ganztagschulen, waar kinderen ook na schooltijd worden opgevangen, flink uitbreiden. Dat kunnen ze met de huidige grondwet niet. Daarnaast willen de partijen investeren in het Hoger Onderwijs.

Op het gebied van digitalisering, waarin Duitsland in Europa behoorlijk achterloopt, beloven de partijen uiterlijk in 2025 snel internet in het hele land. De solidariteitstoeslag, een heffing die alle Duitsers betalen voor de opbouw van Oost-Duitsland, wordt de komende jaren stapsgewijs afgeschaft.

Verdeling ministersposten

De onderhandelaars hebben ook de ministeries verdeeld; volgens de Süddeutsche Zeitung krijgt de SPD naast de belangrijke ministeries Buitenlandse Zaken en Financiën ook Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Dat was een van de laatste strijdpunten. Ook Gezinszaken, Justitie en Milieu zouden naar de SPD gaan. De CSU krijgt volgens de berichten onder meer het ministerie van Binnenlandse Zaken, waaraan 'Heimat' wordt toegevoegd. De CDU krijgt de leiding over Defensie, Economische Zaken, Landbouw, Gezondheid en Onderwijs.

Over de invulling van Merkels nieuwe ministersploeg wordt al druk gespeculeerd in de Duitse media. Zo zou Horst Seehofer, Merkels plaaggeest uit Beieren, minister van Binnenlandse Zaken kunnen worden. Merkels rechterhand Altmaier wordt genoemd voor Economische Zaken en Von der Leyen zou op Defensie blijven. Opvallende afwezige is de huidige minister van Binnenlandse Zaken De Maizière. Die zou niet meer terugkeren in het nieuwe kabinet.

SPD-leider Martin Schulz zou minister van Buitenlandse Zaken willen worden. Dat ministerie is nu nog in handen van zijn partijgenoot Sigmar Gabriel. Duitse media melden dat Schulz met fractievoorzitter Andrea Nahles heeft afgesproken dat zij partijleider wordt als hij naar Buitenlandse Zaken kan. SPD'er Olaf Scholz, nu burgemeester van Hamburg, wordt als de nieuwe minister van Financiën en vice-kanselier genoemd. De partijbesturen moeten dit alles nog wel bespreken.

SPD-leden

De ruim 460.000 leden van de SPD krijgen nog de gelegenheid te stemmen over het akkoord. Die stemming gaat schriftelijk en moet tussen 20 februari en 2 maart plaatsvinden. De afgelopen weken hebben zich veel nieuwe leden bij de SPD gemeld, mede door de #NoGroKo-campagne van de SPD-jongeren, de Jusos. Zij zijn tegen de grote coalitie (GroKo) en hebben andere tegenstanders opgeroepen lid te worden van de SPD om tegen het regeerakkoord te stemmen. Het Constitutioneel Hof heeft vanmiddag bepaald dat de SPD-ledenstemming rechtmatig is. Ze wijst daarmee klachten van de hand van verschillende mensen die de ledenbevraging in strijd achten met de principes van de representatieve democratie.