Duitsland vreest derde droge zomer op rij

Terwijl veel Duitsers al maanden van het mooie lenteweer genieten, vrezen meteorologen, boeren en boseigenaren voor een derde hete, droge zomer op rij. Een blik op de neerslagcijfers maakt duidelijk waarom. Met zo'n 108 liter neerslag per vierkante meter viel slechts ongeveer 50 procent van het gemiddelde. Daarmee behoort deze lente tot de zes met de minste regenval sinds 1881, blijkt uit de voorlopige voorjaarcijfers van de Deutsche Wetterdienst (DWD).

De droge grond en de sterke verdamping zorgen ervoor dat de bodem centimeters diep is uitgedroogd. “Dat is vooral kritiek voor vers gekiemde plantjes waarvan de wortels afhankelijk zijn van de waterreserves in het grondoppervlak”, verklaarde de DWD in de Tagesspiegel.  

De droogte heeft grote gevolgen voor de landbouw. 2018 ging de boeken in als extreem droogtejaar en ook de zomer van 2019 werd getekend door hittegolven, warmterecords en lange perioden zonder neerslag. Bij gebrek aan vers gras waren boeren destijds genoodzaakt hun wintervoorraden al in de zomermaanden aan hun dieren te voeren. In 2018 trok de Duitse overheid samen met de deelstaten 340 miljoen euro uit om landbouwbedrijven te ondersteunen die door het extreme weer in financiële nood waren gekomen.

Het is volgens weerexperts te vroeg om vast te stellen dat 2020 ook een droogtejaar wordt, schrijft Tagesspiegel. Door de vele neerslag afgelopen winter zijn op veel plekken de voorraden bodemwater aangevuld. Maar vooral in Oost-Duitsland is dat niet het geval. Daar is veel zandbodem. Vocht opslaan is daarom moeilijk en de grond droogt snel uit. 

In Mecklenburg-Voorpommeren bijvoorbeeld werd dit voorjaar bij de meeste meetpunten minder dan de helft van de normale neerslag gemeten, meldde het ministerie van Landbouw van de Oost-Duitse deelstaat donderdag. De situatie voor biologische landbouwbedrijven en bedrijven die veevoer telen is dramatisch, zei de minister van Landbouw Till Backhaus (SPD) tegen de regionale zender NDR. Het maaien van het gras leverde maar half zoveel hooi op. De minister wil nu stukken grond die vanwege klimaatdoelstellingen niet voor landbouw gebruikt mogen worden (de zogenaamde ökologische Vorrangflächen, ÖVF) inzetten voor vee en veevoer. Daarvoor moeten zowel de Duitse overheid als de Europese Unie groen licht geven.

'Waldsterben'

De droogte veroorzaakt grote schade aan de Duitse bossen. In 2018 ging 180.000 hectare Duits bos verloren door stormen, branden, droogte en de oprukkende schorskever, die door de milde temperaturen de winter overleeft. De overheid stelde vorig jaar 800 miljoen euro ter beschikking om de bossen te redden. Maar een woordvoerder van de koepelorganisatie van bosbezitters, Hans-Georg von der Marwitz, geeft in een gesprek met Deutschlandfunk aan dat dat geld niet zo makkelijk te besteden is. Dat kan alleen bij investeringen en veel bosbezitters zijn helemaal niet in de gelegenheid te investeren, stelt Von der Marwitz. 

Afgelopen winter was de warmste in Duitsland sinds het begin van de weermeting in 1881. Verwacht wordt dat het zogenoemde Waldsterben dit jaar doorzet. In het economische stimuleringspakket dat de Duitse regering begin juni optuigde, is ook aan de bosbouw gedacht. Maar liefst 700 miljoen euro mogen de private en publieke boseigenaren besteden aan herbebossing, betere machines en andere maatregelen die het bos moeten laten overleven en rendabeler moeten maken. Bijna de helft van het Duitse bos is privébezit. Nu door de coronacrisis de prijs van hout is gekelderd, komt een deel van deze bosbezitters in de problemen.

Door klimaatverandering worden droge jaren zoals die van 2018 en 2019 steeds waarschijnlijker; een probleem waar niet alleen Duitsland mee kampt. De opwarming van de aarde betekent dat er in Midden- en Zuid-Europa vaker droogtes zullen zijn, terwijl het in Noord-Europese regio’s juist meer kan gaan regenen. Dat was in 2018 de conclusie van een studie naar de gevolgen van klimaatverandering voor de Europese aardbodem, gecoördineerd door het Helmholtz-Zentrum für Umweltforschung.  

“Nog een droogtejaar zal veel bedrijven heel hard raken”, stelde de De Duitse minister van Landbouw Julia Klöckner onlangs in een videoboodschap. Ze zegt dat ze de zorgen van de landbouw- en bosbedrijven heel serieus neemt. Haar ministerie heeft daarom een belastingverlaging voor een verzekering tegen droogte ingevoerd.

Het tij voor 2020 zou nog kunnen keren, maar dan moet het de komende tijd wel aanhoudend gaan regenen. In dat geval kunnen sommige oogsten worden gered, schrijft Tagesspiegel. Daarvoor is wel 20 tot 30 liter water per vierkante meter nodig. Ter vergelijking: in veel Duitse regio’s is sinds half maart maar ongeveer 10 liter regen gevallen.

Niet iedereen zal blij zijn met de regenwolkjes die de Duitse weerkaart voor de komende dagen laat zien, maar de natuur zal de druppels met open armen ontvangen.