Nieuwe regering wil dat Duitsers harder werken

Linnemann maakt zich zorgen over een te lage arbeidsproductiviteit in Duitsland. “Onze welvaart en sociale zekerheid, maar ook het functioneren van ons land is gebaseerd op onze productiviteit”, zei Linnemann, CDU-deskundige op het gebied van werkgelegenheid, begin deze week in een gesprek met Redaktionsnetzwerk Deutschland. Kanselier Friedrich Merz (CDU) is dat met hem eens: “We moeten in dit land weer meer en efficiënter gaan werken”, stelde hij in zijn eerste regeringsverklaring in de Bondsdag half mei. “Met een vierdaagse werkweek met een Work-Life balans kunnen we onze welvaart niet behouden”, voegde hij daar op een conferentie van CDU aan toe.

Maar het geschetste beeld van een luierende Duitse beroepsbevolking schoot bij sommigen in het verkeerde keelgat. Zoals bij Christiane Benner, de voorzitter van de vakbond voor metaalarbeiders. “Noem mensen alsjeblieft niet lui!”, zei ze onlangs in de ARD-talkshow ‘Caren Miosga’ tegen CDU’er Linnemann. “Spreken over een Life-Life balans vind ik echt niet goed.” Naast de vakbondsvrouw wist Linnemann zijn rug niet recht te houden. “Dat ben ik met u eens”, zei hij. Best opvallend, aangezien Linnemann volgens Der Spiegel (betaalmuur) zelf degene is de plagerige term Life-Life balans heeft bedacht.

4,2 miljard arbeidsuren te weinig

Of ze er nu voor uitkomen of niet: de arbeidsproductiviteit is een belangrijk punt in het regeerakkoord van CDU/CSU en SPD. Maar is dat terecht?

Volgens het statistiekbureau van de EU, Eurostat, werken Duitsers inderdaad een stuk minder dan werkenden in andere Europese landen. Gemiddeld is de Duitse werkweek 34,8 uur, op Denemarken (33,5 uur) en Nederland (31,6 uur) na is dat de kortste werkweek van de EU. Dat komt vooral doordat veel Duitsers parttime werken. Duitsers die fulltime werken, werken niet veel minder dan andere Europeanen met een voltijdsaanstelling.

Volgens het Institut der Deutschen Wirtschaft (IW) komt Duitsland tot 2030 daardoor nog zo’n 4,2 miljard arbeidsuren tekort om de economie op peil te houden. Volgens IW-chef Michael Hüther is het tekort aan werknemers merkbaar in restaurants, kinderdagverblijven en in de zorg.

Langere werkdag en later met pensioen

De coalitie van CDU/CSU en SPD heeft rigoureuze plannen om dat arbeidstekort tegen te gaan. Zo wordt de 8-urige werkdag mogelijk losgelaten. In plaats daarvan moet een maximaal aantal arbeidsuren per week worden ingesteld. Dat maakt het combineren van werk en gezin makkelijker, staat in het regeerakkoord. 

Het verlengen van de werkdag is volgens artsenvereniging Marburger Bund een slecht idee. Dit soort regels is nodig om werknemers te beschermen, stellen de artsen. Vanuit vakbonden en bij de politieke partij Die Linke klinkt eveneens stevige kritiek op het plan.

Ook pensioengerechtigde Duitsers moeten harder aan de bak. Met een belastingvoordeel probeert de coalitie oudere werkenden over te halen om langer door te gaan. Wie na de pensioengerechtigde leeftijd vrijwillig blijft werken, kan rekenen op een belastingvrije voet van 2.000 euro per maand. De CDU droomt al jaren van zo’n Aktivrente-regeling, en nu lijkt ook de SPD overstag. Het plan kan al vanaf 2026 worden ingevoerd.

Experts zijn kritisch. Ruth Schüler, onderzoeker bij het  Institut der Deutschen Wirtschaft denkt niet dat de regeling ertoe zal leiden dat veel mensen langer doorwerken. Veel mensen gaan juist eerder met pensioen en zullen door dit belastingvoordeel niet worden overgehaald, denkt zij. Daarnaast is het volgens Schüler ook nog maar de vraag of dit belastingvoordeel wel in lijn is met huidige wetgeving.

Minister van Werkgelegenheid Bärbel Bas (SPD) roept bedrijven op om voor betere arbeidsvoorwaarden voor vrouwen te zorgen. Vanwege een gebrek aan kinderopvang en inflexibele werkgevers voelen vrouwen zich vaak genoodzaakt om parttime te werken. “De coalitie werkt aan het vergroten van de capaciteit van kinderopvang en ondersteunt werkgevers die hun werknemers meer uren willen laten werken”, citeert Der Spiegel de minister.

Feestdagen gered

Ook het verminderen van het aantal feestdagen staat in Duitsland ter discussie, maar daar wil de CDU volgens Linnemann niet in mee gaan, zei hij in de ARD-talkshow. “Ik wil mensen niet gaan bestraffen, omdat de politiek in de afgelopen tien jaar een probleem heeft laten ontstaan.”