Duits-Turkse schrijver na vier maanden vrij
Dogan Akhanli werd in Turkije vastgehouden wegens moord

Dogan Akhanli is een Turkse schrijver die in 1991 naar Duitsland is gevlucht. Hij was lid van de Turkse communistische partij en verzette zich tegen het dictatoriale regime dat in 1980 door een militaire coup aan de macht kwam. In 1985 werd Akhanli gearresteerd, gefolterd en tot een tweejarige gevangenisstraf veroordeeld. Na zijn vrijlating zocht Akhanli politiek asiel in Duitsland en werd later Duits staatsburger.

Tijdens zijn jaren in Duitsland probeert Akhanli de martelingen uit de periode waarin hij gevangen zat te verwerken door te schrijven. Hij schrijft in het Turks en rekent in zijn publicaties genadeloos af met het politieke bestel in Turkije, aldus de Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) vandaag. De boeken van Akhanli worden in Turkije als hoogverraad gezien. Dat geldt in het bijzonder voor het boek ‘Die Richter des Jüngsten Gericht’, dat ook in het Duits verscheen. In het boek thematiseert Akhanli als eerste Turkse romanschrijver de Armeense genocide.

De provocatie van Akhanli blijft niet zonder gevolgen. Begin jaren negentig laat de Turkse justitie hem weten dat hij verdacht wordt van een gewelddadige overval op een geldwisselkantoor. Er duiken getuigen op die verklaren dat Akhanli met de buit een revolutie in Turkije wilde financieren en dat hij verantwoordelijk is voor de dood van de eigenaar van het kantoor. Twintig jaar lang brengt Akhanli geen bezoek aan zijn vaderland, inmiddels heeft Turkije hem zijn staatsburgerschap ontnomen. Maar als Akhanli in augustus van dit jaar naar Istanboel reist om zijn doodzieke vader nog één keer te bezoeken wordt hij zonder pardon gearresteerd.

Proces

De arrestatie van Akhanli leidt tot verontwaardigde reacties in Duitsland. Onder leiding van journalist en schrijver Günter Walraff oefenen familie en mensenrechtenactivisten druk uit op de Turkse regering. “Ik was vanaf het begin van zijn onschuld overtuigd. Hij is een vriend, een goedaardig mens die zich altijd tegen het gebruik van geweld heeft uitgesproken”, zegt Walraff in de FAZ. Dat de Turkse justitie niet echt een zaak heeft blijkt wanneer de getuigen hun verklaring na de arrestatie van Akhanli herroepen. Ze beweren dat de verklaringen door marteling verkregen zijn en dat ze Akhanli belast hadden omdat hij veilig in Duitsland zat.

Afgelopen woensdag vond het proces tegen Akhanli plaats. In de zaal zat een twintig man sterke afvaardiging van de Duitse schrijversorganisatie PEN om toe te zien op de gang van zaken, aldus de FAZ. Tijdens de zitting laat de aanklager de aanklacht voor moord vallen wegens gebrek aan bewijs. Na vier maanden gevangenschap komt Akhanli vrij. Zelf schatte hij de kans op vrijlating laag in, hij is er zeker van dat het zonder druk van buiten niet was gelukt. “Duitsland heeft mij vrijgekregen”, zegt Akhanli in Die Welt, “nu kan ik naar het dorp van mijn kindertijd. Daar zijn de mensen die het meest voor mij betekenen, waar ik geboren ben.” De ernstig zieke vader van Akhanli is dan al overleden.