Boeken

Ze gaan, om het zacht uit te drukken, tegen de huidige tijdgeest in, de Europese dagboeken van Max Kohnstamm. Er spreekt een bezieling uit voor de Europese zaak die je weinig meer hoort. Daarin schuilt ook hun nut - juist nu - want ze geven een unieke inkijk in het hoe en waarom van de Europese samenwerking.

Steden belegeren doe je in een oorlog. De blokkade van Berlijn, 63 jaar geleden, was geen gewone belegering en de Koude Oorlog geen gewone oorlog. Er werd geen schot gelost in de machtstrijd om het verslagen Duitsland. Wel werd een grote stad zo hermetisch mogelijk afgesloten om haar overgave af te dwingen. Dankzij een luchtbrug hield West-Berlijn stand.

Toen de Duitse journaliste Annette Birschel zich in 1996 in Amsterdam vestigde, was dat niet vanuit de vurige wens verslag te doen van de Nederlandse politiek. Het was de liefde die haar lokte. Toen die bezegeld werd met een steeds verder uitdijende buik, verruilde ze standplaats Genève voor een huis en een kantoor in het zelfverklaarde kikkerlandje.

Schrijver Friedrich Christian Delius krijgt dit jaar de Georg-Büchnerprijs, heeft de Akademie für Sprache und Dichtung woensdag bekendgemaakt. Dat is de belangrijkste literaire prijs van Duitsland. Toevallig verschijnt volgende maand zijn roman 'Bildnis der Mutter als junge Frau' uit 2006 in het Nederlands.

Immigranten uit Oost-Europa, de Balkan, Rusland, Turkije en het Midden-Oosten verrijken de Duitse literatuur. Ze zijn in het Duits gaan schrijven en vonden in deze taal een nieuwe Heimat, zoals de Iraakse Abbas Khider het uitdrukt. Geen overbodige luxe voor een land dat literair “te lang met zichzelf” bezig was, schrijft Die Zeit.

Grijs is de kleur die het debat over de Tweede Wereldoorlog in Nederland domineert. Maar niet altijd van harte. Zeker sinds de verschijning van Chris van der Heijdens Grijs verleden tien jaar geleden is in Nederland een ‘Historikerstreit’ losgebroken. Inzet is de vraag naar de wenselijkheid termen als ‘goed’ en ‘fout’ te vervangen door ‘grijs’. Dat bleek eens te meer bij de presentatie van het boek Täter und Tabu in het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie.

Walter Kohl geeft in zijn boek ‘Leben oder gelebt werden. Schritte auf dem Weg zur Versöhnung’ een inkijkje in het familieleven van oud-kanselier Helmut Kohl. Het is geen vrolijk verhaal. Het contact met zijn vader is inmiddels geheel verbroken. Na Walters boek en zijn tv-optreden bij de ARD gisteren zal dat ook niet snel worden hersteld.

De Oostenrijkse schrijver Stefan Zweig maakte in 1942 samen met zijn vrouw een einde aan zijn leven. Om het oorlogsgeweld te ontvluchten was het echtpaar naar Zuid-Amerika gevlucht. Hoe zij hun ballingschap beleefd hebben is te lezen in 'South American Letters', een collectie brieven van Zweig. Een recensie van Godeke Donner.

Adolf Hitler sprak graag over zijn heldendaden in de Eerste Wereldoorlog. Maar in werkelijkheid was hij een lafaard. Dat is deze maand te lezen in het Historisch Nieuwsblad. Het blad besteedt aandacht aan Hitlers rol in de oorlog en de oorlogsmythe die hij zelf creëerde.

(gepubliceerd 7-9-2010, geactualiseerd 1-12-2010) De vertaling van de Duitse roman 'Komedie in mineur' van Hans Keilson verschijnt woensdag in herziene druk. De honderdjarige schrijver en psychotherapeut maakt zijn opwachting tijdens een uitverkochte avond over zijn werk in De Balie in Amsterdam. Onderstaand artikel over de herontdekking van Keilson verscheen in september op Duitslandweb. Klik onderaan door naar een voorpublicatie.