Boeken

Saša Stanišić (1978) vluchtte op zijn veertiende met zijn ouders naar Duitsland. Hij debuteerde in 2006 en schrijft verhalen, essays en romans. Met zijn vierde roman, ‘Herkunft’, won hij in 2019 de Deutsche Buchpreis. Afgelopen najaar bracht uitgeverij Ambo|Anthos ‘Herkomst’ uit, de Nederlandse vertaling van die roman, door Annemarie Vlaming. Karolien Berkvens - zelf ook auteur - stelde Stanišić per mail enkele vragen.

Nu Kerstmis niet zo uitgebreid kan worden gevierd, heeft u misschien meer tijd om te lezen. Daarom vier boekentips van onze literatuurcolumnist Britta Böhler. Van een moderne klassieker (Ademschommel) tot een non-fictie-verhalenbundel (Koffie en sigaretten).

Oktober is Krimi-maand voor Britta Böhler. In haar woonplaats Keulen is het literaire festival Crime Cologne bezig, in afgeslankte corona-vorm. Daarom aandacht voor de psychologische thrillers van de Duitse schrijfster Romy Hausmann. 'Slapeloos' heet haar jongste boek in het Nederlands. Sfeervol en spannend.

Het West-Europese perspectief op het voormalige Oostblok wordt gedomineerd door de Koude Oorlog, de ontwikkelingen na de val van de Muur en natuurlijk actuele uitwassen. Het beeld dat blijft hangen is dat de democratie er niet op orde is en oppositie met alle methodes wordt neergesabeld. ‘Ein Auftrag für Otto Kwant’ is een roman die zich afspeelt in een fictieve, bizarre post-Sovjetische staat.

Het leren van Duits, het lezen van een roman, beide stellen ze je in staat de werkelijkheid vanuit een (net iets) ander perspectief te bekijken, betoogt schrijfster Karolien Berkvens. Ter inspiratie hebben we de medewerkers van het Duitsland Instituut Amsterdam naar hun favoriete Duitse boek gevraagd, ter ere van de Dag van de Duitse taal. 

“Hoe kun je weten wie je bent als je niet begrijpt waar je vandaan komt?” Als Duitse, in New York wonende kunstenares voelt Nora Krug de verantwoordelijkheid zich tot haar land van herkomst en de gruwelijkheden van de Tweede Wereldoorlog te verhouden. Maar hoe doe je dat, als je de Duitse geschiedenis alleen van school kent en niets van het oorlogsverleden van je familie weet? Haar zoektocht naar antwoorden en Heimat legt de tekenaar in een uniek boek vast, een graphic memoir dat de lezer niet meer loslaat.

Britta Böhler is laaiend enthousiast over de net door Lilian Caris naar het Nederlands vertaalde roman van de Duitstalige schrijver Pierre Jarawan. Een familiegeschiedenis die beschrijft hoe een familie wordt verscheurd door de politieke gebeurtenissen in de Arabische Lente van 2011. Geen Duitse thematiek, maar zeker wel Duitse literatuur, benadrukt Böhler.

Al sinds dertig jaar kan de boekenkast worden gevuld met literatuur die de DDR verwerkt. Soms gaat het over hoe de ideologie diverse generaties raakt, zoals in de gelauwerde roman ‘In Zeiten des abnehmenden Lichts’ (2011) van Eugen Ruge, een andere keer gaat het over de moeizame hervinding van de eigen identiteit na de Duitse eenwording, zoals in de roman ‘Der Zimmerspringbrunnen’ (1995) van Jens Sparschuh. Met het jubileum van de eenwording voor de boeg verschenen twee romans die het lezen waard zijn.

Britta Böhler vindt 'De Dood in Venetië' van Thomas Mann een aanrader in tijden van ziekte en paniek. De roman werd vorig jaar nieuw vertaald uit het Duits door Hans Hom & Pé Hawinkels. Thomas Mann vond in Venetië een tweede thuis. Hij situeerde er zijn beroemde roman 'Der Tod in Venedig', die zich afspeelt in een Venetië dat in de ban is van de cholera.

In 1947 publiceerde de schrijver Victor Klemperer zijn boek 'LTI: Lingua Tertii Imperii'. De joodse filoloog schreef tijdens de Tweede Wereldoorlog in het geheim over de taal van het Derde Rijk, nadat hem vanwege zijn joodse afkomst zijn leerstoel aan de universiteit was ontnomen.