Columns

Het is gebeurd, zomaar ineens: ik moest lachen, gewoon echt lachen om een Duitse serie, die ook nog eens bedoeld was om mij aan het lachen te maken. En ja, dat is nogal wat, want als er één ding is waar ik in Duitsland maar niet aan heb kunnen wennen, is het wel de Duitse humor.

Eigenlijk is het niets bijzonders, het is een Schlager zoals er tientallen bestaan: het gaat over een vrouw die Layla heet en 'jünger, schöner, geiler' zou zijn. Gezongen wordt het door twee olijk grijnzende, ongevaarlijk ogende jongemannen. Maar nu het lied op een aantal Duitse volksfeesten niet meer gedraaid mag worden, is het zomaar ineens politiek geworden.

'De punkers komen!' schreeuwt het van de website van de Bild-Zeitung en binnen de kortste tijd hebben andere conservatieve media het overgenomen. Het eiland Sylt, het bekende toevluchtsoord voor de rijke West-Duitser, zou in het pinksterweekend worden overspoeld door punkers als gevolg van het 9-euro-ticket, die nieuwe tijdelijke maandkaart voor het Duitse openbaar vervoer.

Mijn geliefde voetbalclub redde vorige week, na alweer een rampzalig jaar, op het allerlaatste nippertje in de playoff tóch nog haar plaats in de Bundesliga. Het kwakkelende Hertha is al lang niet meer nummer één in voetballend Berlijn. Oost is in opmars. Niet alleen in het voetbal.

Waar is de Duitse Elon Musk of Steve Jobs? Waar is de charismatische en strategische Duitse leider van de politiek? Waar zijn de Duitse sporthelden, bij een groot publiek bekend en geliefd?

"Ten aanval!" Mijn zoontje komt schreeuwend van enthousiasme op me afgerend. Hij heeft zijn waterpistool, een flink ding uit een Nederlandse winkelketen, in de aanslag om mij eens goed nat te spuiten. Ik lach met hem mee, maar moet opeens ook wel aan de strenge Duitse progressieven denken. Wat zouden zij hier van vinden - juist nu?

Meer dan tien jaar geleden ging Olaf Scholz de campagne voor de burgemeestersverkiezingen in Hamburg in met de uitspraak ‘wie leiderschap bestelt, kan het bij mij krijgen’. Als bondskanselier achtervolgt die uitspraak hem nog altijd. In plaats van leiderschap krijgt en vertoont Duitsland het bekende gedrag met een paar nieuwe elementen: twijfelen, treuzelen en holle leuzen. Beloven maar niets doen.

Twee dagen na Poetins inval in Oekraïne doe ik mijn slaapkamerraam open, en zie de invloed van het conflict letterlijk voor mijn deur. Op het grasveld schuin tegenover mijn huis bevindt zich een Sovjet-monument voor het Rode Leger. Er is een stuk stof in Oekraïense kleuren aan gehangen.

De Duitse bondskanselier Olaf Scholz zat vorige week zondag in een bekende talkshow, waarin hij zijn eigen versie gaf van het Merkelse ‘wir schaffen das’. Winnen van Vladimir Poetin, Europa weer vrede brengen en de afhankelijkheid van Russische olie en gas verminderen, en dat alles zonder grote economische schade. Vooral dat laatste wordt moeilijk. Want deze oorlog is een veel grotere gamechanger voor de Duitse economie dan de pandemie de afgelopen twee jaar ooit is geweest. Eigenlijk veel groter dan eender welke naoorlogse crisis tot nu.

Mijn ouders waren kinderen van de Tweede Wereldoorlog. Mijn schoonmoeder vluchtte in 1956 tijdens het neerslaan van de Hongaarse opstand door de Sovjetunie. Ikzelf ben opgegroeid in het gedeelde Berlijn met angst voor de Russen, die ergens in het bos achter de borden 'You are leaving the American sector' of bij de grenscontroles stonden.