Met 'Doppel-Wumms' door de crisis
Sprekende Duitse woorden #2

Dat kan tellen voor een regering die zich de laatste tijd als een echt kibbelkabinet heeft getoond. Vooral vicekanseliers Christian Lindner en Robert Habeck drukken graag op elkaars pijnpunten: Lindner wil zich absoluut houden aan de Schuldenbremse (een rem op de schulden) terwijl voor Habeck de wet op de kernenergie-uitstap heilig is. Habeck heeft met het Streckbetrieb voor de kerncentrales Isar 2 en Neckarwestheim 2 (zie vorige column) al moeten inbinden. Nu is Lindner aan de beurt.

Tijdens de verkiezingscampagne vergeleek Lindner zichzelf met een matroos die zich aan de mast vastbindt om niet te zwichten voor de aanlokkelijke Sirenenzang van steeds meer nieuwe uitgaven. “Die leiden het land naar de ondergang.” Na de goedkeuring van het Sondervermögen, de 100 miljard extra uitgaven voor de Bundeswehr, in februari haastte hij zich om overal te verkondigen dat het niet om nieuwe schulden ging. Of toch…niet echt.

De grondwet laat toe dat een meerderheid binnen de Bundestag kan vaststellen dat een uitzonderlijke situatie om uitzonderlijke uitgaven vraagt, "in geval van natuurrampen of buitengewone noodsituaties waarop de staat geen vat heeft en die de financiële situatie van de staat aanzienlijk beïnvloeden". Daarvoor kan de financiënminister speciale kredieten opnemen. “Los van die extra kredieten blijft de regering werken volgens de regels van de schuldenrem,” aldus de minister. Zo kan Duitsland, waarvan de staatsobligaties populair zijn bij beleggers, de “Goldstandard der Staatsfinanzierung” blijven. Nu begrijpt u waarom die 200 miljard van de Doppel-Wumms geen nieuwe schulden mogen heten.

Ondertussen waarschuwt de Federale Rekenkamer dat het gebruik van deze kredietmachtigingen de "werkelijke situatie van de federale financiën" verhult. De oppositie spreekt van een Schattenhaushalt, een schaduwbegroting. Op den duur wordt het wel heel moeilijk om door de bomen het bos nog te zien. We hadden al de resterende 60 miljard van het Corona-Sondervermögen dat is doorgeschoven naar een Klima-Sondervermögen en 100 miljard Bundeswehr-Sondervermögen. Bovenop de schulden van de federale begroting wordt de wat-geen-schulden-mogen-heten-pot nog meer opgeblazen met de 200 miljard euro voor het Abwehrschirm, het afweerscherm tegen de hoge energieprijzen. Alles samen opgeteld worden er dit jaar meer nieuwe schulden gemaakt als ooit tevoren in de geschiedenis van de Bondsrepubliek, stelt nieuwszender ARD.

Zo royaal met geld strooien, kan nooit goed zijn voor iedereen. Nadat de aanvankelijke verbazing over de massale som geld en de opluchting bij heel wat burgers en bedrijven wegebde, kwam al snel kritiek naar boven drijven. En dan is een woord als ‘Wumms’ dankbaar materiaal. Vicevoorzitter van de CDU/CSU-parlementsfractie heeft het over een “Schulden-Wumms”. CDU-partijleider Friedrich Merz hamert op de vaagheid van het afweerscherm en waarschuwt ervoor dat de Doppel-Wumms geen “Doppel-Murks”, een knoeiboel, mag worden. Energie-experts dringen aan dat er een “Wumms” komt voor energiebesparing. Want als er geen gas meer is, dan wordt er sowieso niet gewummst.

Ook uit Europese hoek krijgt de regering kritiek te slikken. “Duitsland steekt een middelvinger uit naar de rest van Europa,” liet iemand in de Europese wandelgangen optekenen. Of nog: “Het land vergeet de Europese solidariteit en stelt zijn eigen belangen en bedrijven voorop”. Ook wordt gevreesd dat die 200 miljard euro de torenhoge inflatie alleen nog meer gaat aanwakkeren. Met dit giga-steunpakket dient Duitsland zijn imago als Europese voortrekker een klap toe. Of hoe een Wumms ook in je gezicht kan ontploffen.