Achtergrond

Het is 5 januari 2023, een zonnige winterdag in Hamburg en bepaald geen Schietwetter (hondenweer) zoals de Hamburgers dat noemen. De Elbphilharmonie stroomt langzaam vol. In het imposante concertgebouw aan de Elbe – dat de inwoners van de Hanzestad sinds de opening in 2017 liefkozend Elphi noemen – vindt vandaag geen concert plaats, maar een poetry-slam-dag.

Een jaar geleden vertrok Merkel uit de politiek en trad in Duitsland een nieuwe regering aan. We blikken terug op het eerste jaar van de Ampelregierung, zoals de coalitie van SPD, Groenen en FDP in Duitsland wordt genoemd. Een gesprek van podcastmaker Maarten Westerveen met historicus Hanco Jürgens en Duitslandweb-hoofdredacteur Wiebke Pittlik.  

De nieuwe Duitse regering had grootse plannen voor 2022. Klimaatbeleid had de hoogste prioriteit tot Rusland op 24 februari Oekraïne binnenviel en alles veranderde. Zo moest bondskanselier Olaf Scholz het Duitse defensiebeleid herijken en minister van Klimaat Robert Habeck een energiecrisis bolwerken: een 'Zeitenwende' op meerdere fronten. Daarnaast speelden in het Duitse nieuwslandschap van het afgelopen jaar ook nog andere gebeurtenissen een belangrijke rol. Een overzicht van Duitsland in 2022.

Twee jaar voorwaardelijke jeugdstraf heeft de 97-jarige Duitse Irmgard Furchner gekregen voor de nazi-misdaden waar ze als jonge vrouw bij betrokken was. Furchner was secretaresse in concentratiekamp Stutthof bij Gdansk en daarmee volgens de aanklagers een radertje in het vernietigingssysteem van de nazi's.

Sensationeel nieuws kwam er vorige week uit Duitsland: de politie rolde een Reichsbürger-netwerk op dat plannen had om een staatsgreep te plegen en gewapend de Bondsdag te bestormen. Duitse media spraken van een van de grootste antiterreuroperatie in de Duitse geschiedenis. Wie zijn deze samenzweerders, die de macht wilden overnemen? Dat bespreekt Maarten Westerveen met Wiebke Pittlik, hoofdredacteur van Duitslandweb, in een nieuwe podcastaflevering in onze serie Achtung! Duitse Updates.

Veel wetten hebben grote consequenties in het Duits-Nederlandse grensgebied. De Nederlandse ambassadeur in Berlijn Ronald van Roeden heeft zich voorgenomen consequent in Den Haag aandacht te vragen voor de grenseffecten van wetgeving. Want dat wordt nog weleens vergeten, heeft hij gemerkt. 

‘You’ll never walk alone’, was de leus die kanselier Scholz deze zomer meegaf aan de steunmaatregelen en lastenverlichting voor burgers in de energiecrisis. “Niemand wordt alleen gelaten met zijn problemen”, beloofde Scholz. En: “We zullen alles doen zodat de burgers door deze moeilijke tijd komen.” De sociaaldemocraat deed ook een beroep op de solidariteit, en riep op elkaar te helpen. De regering stelde 200 miljard beschikbaar en kondigde maatregel na maatregel aan. Dit zijn de belangrijkste:

Heinrich XIII. Prinz Reuß; deze naam dook woensdag overal op in het nieuws. Hij werd samen met 24 anderen gearresteerd omdat hij plannen zou hebben om een staatsgreep in Duitsland te plegen. Wanneer dat zou lukken, zou Heinrich XIII. Prinz Reuß het hoofd worden van de nieuwe machtsorde. Zijn ‘prins’-titel baarde opzien. Waar staat die voor in de republiek Duitsland?

De Duitse politie heeft woensdagochtend een grootschalige antiterreuroperatie uitgevoerd. Een gewapende groep van rond de vijftig zogenoemde Reichsbürger en Querdenker (coronademonstranten) had volgens de politie plannen om een staatsgreep te plegen en de Bondsdag te bestormen. In elf deelstaten werden op meer dan 130 locaties huiszoekingen gedaan. Aan de operatie werkten 3000 politiemensen mee. 

Het eerste jaar van de Ampelkoalition onder leiding van bondskanselier Olaf Scholz zit er bijna op. “Een jaar dat werd getekend door Ruslands wrede oorlog tegen Oekraïne”, blikt Scholz terug in zijn wekelijkse video-update. De bondskanselier maakt een positieve balans op van het werk van zijn regering. De Duitse burgers en de industrie zien dat anders.