Bondsdagleden krijgen boetes voor wangedrag
Zo doen ze dat in Duitsland

Baudet voelde zich “in zijn persoonlijke eer” aangetast door kritische vragen van Klaver woensdag in de Tweede Kamer over jaarstukken van de Stichting Forum voor Democratie. Met die stichting organiseerde Baudet in 2016 het Oekraïne-referendum. Klaver kon die jaarstukken niet inzien, zei hij, terwijl ze openbaar horen te zijn. In die stukken kan worden nagegaan of Baudets stichting destijds geld uit Rusland ontving. 

Al tijdens het debat in de plenaire zaal van de Tweede Kamer kwamen Baudet en Klaver met elkaar in aanvaring. Even later, nog in de zaal, maar buiten het gehoor van de microfoons, zei Baudet tegen Klaver dat hij hem de stukken niet gaat sturen. "En als je het nog een keer vraagt, sla ik je op je bek." 

Kamervoorzitter Martin Bosma (PVV) liet Baudet in een brief weten dat hij zulke bedreigingen niet kan tolereren. “Er zijn grenzen en fatsoensnormen overschreden”, aldus Bosma. "Het schaadt bovendien ook het aanzien van de Kamer en de politiek." Baudet kwam donderdag niet opdagen voor een gesprek met Bosma, maar betuigde in een telefoongesprek met de Kamervoorzitter wel spijt voor zijn woorden. Later deed hij dat ook in een video op X, al zei hij er daar bij dat er volgens hem geen sprake was van een bedreiging.  

Schorsen

Volgens de officiële regels van het Reglement van Orde van de Tweede Kamer krijgt een parlementariër als hij tijdens een plenaire vergadering wangedrag vertoont, eerst een waarschuwing van de Kamervoorzitter. Die stelt het Kamerlid in de gelegenheid zijn woorden terug te nemen. Het gaat dan bijvoorbeeld om het verstoren van de orde en het uiten van beledigingen of bedreigingen.

Als het Kamerlid zijn woorden niet terugneemt, kan de voorzitter hem het woord ontnemen of schorsen voor de rest van de vergadering. Van boetes is in het Reglement van Orde geen sprake. Na het incident met Baudet overweegt het presidium van de Tweede Kamer overigens wel zwaardere straffen voor misdragingen in te voeren, zoals voorwaardelijke schorsingen.

'Ordnungsruf' en Ordnungsgeld'

Tegen schelden, lasteren of teksten door de zaal roepen wordt in het Duitse parlement strenger opgetreden. Sinds 2021 staat er een Ordnungsgeld, een boete, op wangedrag in de plenaire zaal. Die boetes bedragen 1.000 euro, maar de bedoeling is dat ze worden verhoogd.

Ook in de Bondsdag krijgen parlementariërs eerst een waarschuwing, een Ordnungsruf, als ze zich misdragen. Zo werd AfD-afgevaardigde Beatrix von Storch tot de orde geroepen door Bondsdagvoorzitter Bas (SPD) tijdens een debat over een mogelijke afschaffing van de paragraaf in het Duitse wetboek die abortus strafbaar stelt. “Kindermoordenaars!” riep Von Storch door de zaal naar een Bondsdaglid van Die Linke en minister van Gezinszaken Lisa Paus (Groenen), die aan het woord waren. “Niemand is hier een kindermoordenaar”, voegde Bas aan haar waarschuwing toe. 

In een andere zaak kreeg Von Storch na twee waarschuwingen wel een boete opgelegd. Tot twee keer toe sprak ze vorig jaar een collega-Bondsdaglid van de Groenen, een transvrouw, aan als man. Na de tweede Ordnungsruf uitte Von Storch op sociale media haar ongenoegen over de Bondsdagvoorzitter - op dat moment vice-voorzitter Petra Pau (Die Linke). Dat kwam Pau al snel ter ore en nog tijdens het debat legde ze de AfD-afgevaardigde een boete op voor “respectloze kritiek” op de parlementsleiding.

SPD-Bondsdaglid Michael Schrodi kreeg vorig jaar een Ordnungsgeld voor een “verbale aanval” op onder meer het presidium van de Bondsdag. Hij was boos omdat de CDU en de CSU samen met de AfD minister van Economische Zaken Robert Habeck (Groenen) voor een debat naar de Bondsdag hadden geroepen, terwijl ze wisten dat Habeck op dat moment in de Bondsraad sprak. Schrodi stapte naar het presidium en beschuldigde een CDU-lid ervan “samen met fascisten” te werken. “Je spant niet met de extreemrechtse AfD samen”, vond hij. Dat was voor Bas ernstig genoeg hem 1.000 euro boete op te leggen.   

Debatcultuur

In de praktijk worden voor wangedrag in de plenaire zaal van de Bondsdag zelden boetes opgelegd. Toch wil Bas het Ordnungsgeld verhogen van 1.000 naar 2.000 euro of meer, kondigde ze afgelopen najaar aan. “Dan doet het ook echt pijn.” Hogere boetes zijn nodig om tegen notoire ordeverstoorders op te kunnen treden, legde ze uit. “Ik krijg veel brieven met het verwijt dat wij afgevaardigden ons erger gedragen dan pestkoppen op het schoolplein.”

Parlementariërs moeten hun voorbeeldfunctie waarmaken, vindt Bas. "We moeten beter op onze taal letten, moeten elkaar in de Bondsdag niet persoonlijk aanvallen en niet over elkaar lasteren. Onze debatcultuur wordt uiteindelijk in de samenleving weerspiegeld."