Artikelen

Op een zaterdag in december kwam het er dan toch nog van. Ik had even niet goed opgelet toen er afspraken werden gemaakt, maar ik troostte me met de gedachte dat ook afspraken met mijn Berlijnse vrienden nog wel eens willen mislopen. Helaas niet in dit geval. Er viel niet aan te ontkomen: ik moest Plätzchen bakken.

Genoeg actuele thema's voor een column. Een nieuw verhaal over de mislukte coalitiegesprekken tussen de SPD, de FDP en de Groenen zou hier niet misstaan, vooral niet omdat de SPD nu toch met de PDS in zee gaat. De PDS had in de tussentijd een nieuwe Berlijnse Landesvorsitzenden benoemd; met blik op de toekomst werd de 29-jarige Stefan Liebich in het zadel geholpen. (Wie zei er, dat de PDS een oude-mannetjes-vereniging was?) Dezelfde Liebich moet nu met Klaus Wowereit (SPD) de onverhoopte onderhandelingen voeren voor een rood-rode coalitie.

Onlangs is Der Begriff des Politischen van Carl Schmitt, de latere 'kroonjurist van het Derde Rijk', met een vertraging van ongeveer 75 jaar in een Nederlandse vertaling verschenen. Toonaangevende historici, zoals H.A. Winkler en K. Sontheimer, zijn het eens dat dit werk heeft bijgedragen aan het in diskrediet brengen van de democratie van Weimar.

Ik verkeer weer in mijn jaarlijkse Berlijnse herfstroes. De geschiedenis lijkt in deze donkere dagen veel voelbaarder. De kolenkachellucht natuurlijk, maar ook de brede, nauwelijks verlichte en koude straten van Prenzlauerberg dragen hun deel aan mijn herfstroes bij.

Die Lebensreform - Entwürfe zur Neugestaltung von Kunst und Leben um 1900 is de titel van een tentoonstelling die momenteel te zien is in Darmstadt. Centraal staan de verschillende hervormingsbewegingen rond het fin de siècle. Ter gelegenheid van de tentoonstelling is een prachtige catalogus verschenen in twee kloeke delen. Daarin staan, naast veel foto's en afbeeldingen van documenten, producten, meubels, beeldhouwwerken en affiches, ook alle schilderijen die in de tentoonstelling te zien zijn.

De Berlijnse aarde trilt nog na, twee weken na de verkiezingen. Op zo'n geflatteerde uitslag hadden we nou ook weer niet gerekend. In mijn stemlokaal in Prenzlauer Berg scoorde de CDU niet meer dan 3,9 % (!), de PDS kreeg tien keer zoveel. Verder oostwaarts haalden de voormalige communisten hier en daar zelfs meer dan driekwart van de stemmen.

Bij verkiezingen in Duitsland gaat het altijd veel harder toe dan in Nederland. Ik realiseerde me dat weer eens toen ik de posters voor de Berlijnse verkiezingen zag, enkele weken geleden, en had alweer bijna een column af.

In de afgelopen zomermaanden is in Duitsland een ietwat belegen thema weer actueel geworden, namelijk het thema van de schriftelijke erfenis van de Stasi (de Oostduitse Staatssicherheitsdienst).

Deze week is het 40 jaar geleden dat de Muur werd gebouwd. Daar werd in Berlijn natuurlijk uitgebreid bij stil gestaan. Elke zichzelf respecterende politieke partij herdacht de slachtoffers van de Muur bij de verschillende herdenkingsplaatsen (Checkpoint Charlie, Bernauer Strasse), en leverde daarna commentaar op de rol van de andere partijen, hetzij in DDR-tijden, hetzij in de huidige politiek. Het is namelijk verkiezingstijd in Berlijn, en tijdens verkiezingen gaat het er in Duitsland altijd hard tegen hard. CDU tegen SPD, SPD tegen CDU en iedereen tegen de PDS.

Ik had dit jaar helemaal geen zin in de Love Parade. Maandenlang hoorde ik het geruzie erover aan, en vond het steeds kinderachtiger worden. De Love Parade is gewoon uit zijn voegen gebarsten. Commerciële belangen spelen de hoofdrol. Dat was in voorgaande jaren natuurlijk ookal zo, maar toen stoorde mij dat niet. Lekker dansen op straat met z´n honderdduizenden, dat is gewoon leuk.