'Gegengeschichten'
Postmodernisme in de literatuur, BRD 1977 - 1989

Postmodernisten keren zich tegen het idee dat geschiedenis een redelijk, samenhangend feitenrelaas is. Zij zien haar als een vat vol tegenstrijdigheden en meer of minder gemene spelingen van het lot. Degene die een verhaal vertelt, kleurt de geschiedenis niet alleen, maar schept hem als het ware ook. Deze overtuiging viel in de jaren tachtig samen met de maatschappelijke wens een stem te geven aan mensen, buitenstaanders, die tot nu toe in de geschiedenisboeken maar zijdelings of in het geheel niet aan het woord waren geweest. Zo ontstonden verschillende Gegengeschichten (tegenverhalen) waarin het verleden op onorthodoxe wijze vanuit een geheel ander perspectief belicht werd. De vrouwenbeweging greep de Gegengeschichten aan om de geschiedenis vanuit vrouwelijk oogpunt te bekijken.

Schrijvers van Gegengeschichten waren onder meer Alexander Kluge en Herbert Achternbusch. Maar het meesterwerk van de Gegengeschichten is van de hand van Peter Weiss. In 1981 voltooide hij zijn driedelige ‘Ästhetik des Widerstands’. Dit monumentale werk vertelt de jongste geschiedenis van Duitsland vanuit het perspectief van een fictieve ik-persoon, die in de tijd van het Derde Rijk tot een antifascistische beweging behoorde. In het boek komen werken uit de wereldliteratuur aan de orde als het collectieve geheugen van de mensheid. Deze worden onderzocht op hun mogelijke bijdrage aan de strijd en de bevrijding van de arbeider. De historische feiten zijn zeer nauwkeurig vastgelegd. ‘Ästhetik des Widerstands’ (1975 – 1981) is niet zozeer een roman, maar een versmelting van fictieve, (kunst)historische, autobiografische en documentaire fragmenten. De Duitse schrijver Koeppen noemde het werk "hét cultboek van de linkse intelligentsia".