Polen stelt nieuw model stemverdeling EU voor
Nieuws

De Poolse minister-president Jaroslaw Kaczynski komt niet zelf naar Brussel. Hij stuurt zijn broer, president Lech Kaczynzki. Die geldt als gematigder dan de heetgebakerde Jaroslaw. “Ik zou alleen gegaan zijn als het om een veto ging”, aldus de minister-president. Dat geeft Angela Merkel, voorzitter van de Europese Unie, iets meer onderhandelingsruimte dan vorige week het geval leek. Toen dreigde Polen de besprekingen over een nieuwe stemverdeling binnen de EU lam te leggen. Het sloeg plotseling met de vuist op tafel en liet weten dat het meer te zeggen wil hebben in de EU. 

Vandaag laat minister-president Kaczynski weten dat hij bereid is tot een compromis. “Op dit moment willen we alleen maar dat het mogelijk is een debat te voeren over de stemverdeling binnen de EU”, aldus Jaroslaw Kaczynski vanmorgen in de Duitse boulevardkrant Bild. “Polen moet als gelijkwaardige staat erkend worden. We kunnen niet toestaan dat ons land wordt geïsoleerd en geminacht. Dat zou zelfmoord zijn.” Merkel moet in Brussel overeenstemming zien te bereiken over de stemverdeling binnen de EU, die de Europese besluitvorming efficiënter moet maken.

Vierkantswortel

Strijdpunt is het systeem van dubbele meerderheid, dat Duitsland voorstaat. Volgens dat systeem wordt een EU-besluit pas van kracht als het de steun krijgt van 55 procent van de lidstaten die samen meer dan 65 procent van de Europese burgers vertegenwoordigen. Het model is vooral voordelig voor de grote en de kleine landen. Middelgrote landen als Polen krijgen hierdoor juist minder invloed.

Kaczynski stelt daarom nu een nieuwe variant voor: dat van de vierkantswortel. In dit model wordt het stemgewicht van elk land bepaald door de wortel van het bevolkingsaantal. Polen, met 38,5 miljoen inwoners, krijgt daarmee zes stemmen. Duitsland, dat 82 miljoen heeft, komt op negen stemmen. Dit systeem is nadelig voor Duitsland. Het heeft twee keer zoveel inwoners als Polen, maar slechts eenderde meer stemmen.

De uitvinder van het vierkantswortelmodel is de Duitse professor Werner Kirsch. Volgens hem komt met deze variant de meerderheid van de raad het dichtst in de buurt van de meerderheid van de Europese bevolking. Daarmee zou de Europese bevolking het best worden gerepresenteerd.

EU-raadsvoorzitter Duitsland presenteerde gisteren zijn ideeën voor het wijzigingsverdrag, dat als agenda voor het overleg in Brussel dient. Merkel blijft daarin bij het systeem van de dubbele meerderheid. Wel vermeldt het document nu in een voetnoot dat Polen en Tsjechië het onderwerp stemverdeling apart willen bespreken. “Dat is een eerste stap op weg naar een compromis”, aldus de Poolse EU-onderhandelaar Marek Cichocki. De Duitse plannen komen overigens wel tegemoet aan een Nederlandse eis, namelijk dat de nationale parlementen meer zeggenschap krijgen bij de totstandkoming van Europese wetten.

Diepe crisis

De EU-landen moeten morgen bij de top in Brussel unaniem voor de nieuwe routekaart voor het grondwettelijk verdrag stemmen. Elk land dat dwars ligt, kan de EU in een diepe crisis storten en de hervorming van de logge EU-instituties nog verder vertragen. Oorspronkelijk zou de modernisering van de EU, waar de stemverdeling een onderdeel van uitmaakt, al in 2004 hebben moeten beginnen. Door het ‘nee’ van Frankrijk en Nederland tegen het grondwettelijk verdrag kwamen de onderhandelingen daarover stil te liggen. Er is Merkel daarom veel aan gelegen Polen binnen boord te houden. Dat wordt een lastige klus, want tot nog toe is alleen Tsjechië een voorstander van het vierkantswortelmodel. De meeste andere EU-landen vrezen slechts een nieuwe vertraging in het hervormingsproces.  

Overigens zal Merkel er ook nog een zware dobber aan hebben alle EU-lidstaten op één lijn te krijgen over het Europese buitenlands- en veiligheidsbeleid. Groot-Brittannië wil bijvoorbeeld de bevoegdheden van een toekomstige Europese minister van Buitenlandse Zaken drastisch inperken, wordt in diplomatenkringen gezegd.

Merkel blijkt in ieder geval onder de Europese bevolking populair te zijn. Een opiniepeiling wees uit dat 28 procent van de Europese burgers de Duitse kanselier graag in een belangrijke leidende positie in de EU ziet. Zij ligt daarmee ver voor de voorzitter van de Europese Commissie Barroso of de Franse president Sarkozy.

Spiegel Online
"Jedes Quadratwurzel-Modell ist besser als die Lösung im Verfassungsentwurf"
Polen gibt sich kompromissbereit

Heute.de
EU-Gipfel: Polens Premier gibt sich kompromissbereit

FAZ.NET
Polen bewegt sich