Debat over arbeidstijdverlenging
Nieuwsflash

Veel bedrijven in Duitsland en elders in Europa hevelen een deel van hun activiteiten over naar landen in Midden-Europa en Azië, waar de lonen laag zijn en de beroepsbevolking steeds beter opgeleid. Ook het Duitse Siemens-concern stond recentelijk op het punt om 4200 banen in twee fabrieken in Noordrijn-Westfalen te schrappen en de productie te verplaatsen. Maar na slepende onderhandelingen is er op 24 juni een akkoord gesloten met de vakbond IG Metall waardoor de arbeidsplaatsen gered zijn. Het offer dat de werknemers hiervoor moeten brengen is een verlenging van hun werkweek van 35 naar veertig uur zonder financiële compensatie. De vraag of deze gang van zaken een voorbeeld zal worden voor andere Duitse bedrijven, is de afgelopen dagen het onderwerp van publieke discussie in de Bondsrepubliek geworden.

De vakbondsleiders Jürgen Peters van IG Metall en Hubertus Schmoldt van IG Bergbau, Chemie und Energie maakten duidelijk dat het geval-Siemens een oplossing voor een specifiek probleem was. De algemene invoering van de veertigurige werkweek zonder loonsverhoging is wat hen betreft niet zinvol. "Wij kunnen arbeidsplaatsen niet in Duitsland behouden wanneer we het Chinese loonniveau beconcurreren. We moeten proberen onze deskundigheid te vergroten, markten te ontsluiten en een intelligente productinnovatie door te voeren". Van de zijde van de politiek kreeg dit standpunt bijval van onder andere minister van Economische Zaken Wolfgang Clement ( SPD) en de voorzitter van Bündnis 90/Die Grünen Angelika Beer. De voorzitters van  CSU en  CDU, Edmund Stoiber en Angela Merkel zijn daarentegen van mening dat meer werken voor minder geld in Duitsland de toekomst heeft.

Dat Stoiber en Merkel wel eens gelijk zouden kunnen krijgen bewijzen de onderhandelingen die inmiddels binnen ruim honderd bedrijven over het thema gevoerd worden. Bij DaimlerCrysler zouden 10.000 banen op de tocht staan en ook bedrijven als Thomas Cook, MAN, Bosch en Lufthansa lijken het voorbeeld van Siemens navolging te willen geven. In de bouwsector hebben werkgevers in de eerste onderhandelingsronde duidelijk gemaakt een verhoging van de werkweek van 39 naar 42 uur zonder loonsverhoging na te streven. Andere bedrijven, zoals Henkel en Deutsche Telekom en vertegenwoordigers van werkgeversorganisaties geven daarentegen aan dat een algehele invoering van de veertigurige werkweek wat hen betreft niet zinvol is. Voorzitter Dieter Hundt van de Bundesvereinigung der Deutschen Arbeitsgeberverbände (BDA) ziet weliswaar de gang van zaken bij Siemens niet als een uitzondering, maar wil niet zover gaan een algemene arbeidsduurverlenging na te streven. 

Ondertussen is gebleken dat Duitse werknemers vergeleken met collega's in andere Europese landen niet minder werken. De facto werken Duitsers 39,9 uur per week, een marginaal verschil met het West-Europese gemiddelde van veertig uur per week. Voor veel Duitse bedrijven lijkt de oplossing eerder te liggen in het werken met flexibele arbeidstijden. Zo kan de Deutsche Post in drukke tijden haar werknemers tot 48 uur per week dienst laten doen. En volgens een woordvoerder van BMW biedt de huidige CAO qua flexibiliteit voldoende mogelijkheden. Dat er desondanks bedrijven zijn die het voorbeeld van Siemens zullen volgen, lijkt vrijwel zeker.

Berliner Zeitung
Nicht fauler als die Nachbarn

Financial Times Deutschland
Hundt sieht Siemens als Tarif-Beispiel

Frankfürter Allgemeine Zeitung
Weitere Unternehmen wollen zurück zur 40-Stunden-Woche
IG-Metall-Chef Jürgen Peters: "Nur wenige Anträge auf 40-Stunden-Woche"

Der Spiegel
Konzernchefs lehnen generelle 40-Stunden-Woche ab

Süddeutsche Zeitung
Patent-rezept: Länger arbeiten

Die Welt
Gewerkschaften und Arbeitgeber für flexibele Arbeitszeitmodelle