Landser zingt een toontje lager
Nazi-band gerechtelijk verboden

"Muziek speelt in de scene een grote rol", vertelt ex-nazi Matthias Adriano. Hij was vroeger in de NPD actief, de Duitse neonazipartij. Tegenwoordig ziet hij eruit als een rockabilly en zegt in zijn woning in de Berlijnse wijk Pankow dat "Landser de richtinggevende rechtsradicale rockband in Europa is". Via het afkickprogramma 'Exit Deutschland' van de Duitse bondsregering kreeg Adriano een nieuwe identiteit. Hij spreekt nu op scholen over de gevaren van rechtse muziek: "Het is de eerste toegang tot de rechtse scene en spreekt de jeugd veel meer aan dan het partijlidmaatschap."

Adriano is bang dat zijn voormalige vrienden hem vinden. Zijn angst is in niet ongegrond: sinds 1998 steeg de extreemrechtse geweldpleging in Duitsland met 30 procent. De Duitse geheime dienst, de Verfassungsschutz, telde in 2002 bijna 22 duizend rechts-radicale misdrijven. Dat is een toename van 96 procent vergeleken met het jaar 1998. Onder misdrijven verstaan ze naast geweldsdelicten en vernieling ook het dragen van verboden symbolen, het brengen van de Hitlergroet en het ontkennen van de Holocaust.

Toen rechter Weißbrodt de omstreden nummers van Landser in de Berlijnse rechtbank afspeelde, klonk achter in de zaal applaus van de talrijke skinheads. Een openbaar rapport van de Verfassungsschutz repte zelfs van "een hoog muzikaal gehalte" van de band. De Duitse inlichtingendienst stuurt op aanvraag zonder problemen videotapes van 'Der Kriegsberichter' op. Op de banden zijn geheime concerten en demonstraties van neonazi's in heel Europa te zien. MTV en TMF zullen deze videoclips nooit tonen. Toch vinden ze illegaal vooral in Oost-Duitsland gretig aftrek. Want daar wonen de helft van alle Duitse skinheads, ondanks het feit dat er in de voormalige DDR slechts een vijfde van de Duitse bevolking leeft.

De centrale rol van het internet
Via muziekruilbeurzen als Kazaa is het nog steeds een koud kunstje de teksten van Landser te downloaden. Het internet speelt een centrale rol in de rechts-radicale propaganda. Alleen al in Duitsland zijn er 920 extreemrechtse homepages. Het aantal Duitse nazi-bands mag dan teruglopen (ongeveer 100) maar de illegale muzikale productie en distributie verschuift vanwege de repressie naar het buitenland.

Onder de rechtse jeugd is het 'in' om Landser te horen. Sommige platenzaken verkopen hun muziek onder de toonbank. De clandestiene verkoop vergroot het rebelse imago van de rockgroep. Hun aanhang bestaat uit jongemannen die bomberjacks, truien van het Britse merk Lonsdale en Corduroybroeken dragen. Tweederde van alle Duitse neo-nazi's zijn overigens jonger dan 21 jaar.

Een aantal van hen organiseerde vorige week een demonstratie in de Oost-Berlijnse wijk Lichtenberg. Het motto 'Muziek is niet crimineel' stond in het kader van de vrijheid van meningsuiting.

Rob Savelberg woont in Berlijn en is freelance-journalist. Hij werkt onder andere voor het Nederlandse RTL-Nieuws.

Foto demonstratie: Bernd Schurian