De lome Krimi-cult van Polizeiruf 110
<<< Zap >>>

van Annemieke Hendriks

Op een lome middag in maart jagen politiewagens langs het beroemde Bauhaus in Dessau. Alleen een fijnproever ziet dat die auto’s een fractie anders zijn beschilderd dan de gewone Duitse dienstwagens. Hier wordt een aflevering van Polizeiruf 110 opgenomen.

In de Duitse deelstaat Saksen-Anhalt wordt het speurdersteam gevormd door de oudere hoofdcommissarissen Schmücke en Schneider, twee botsende karakters die niettemin grote vrienden zijn. De Krimi-serie Polizeiruf 110 bestaat uit volwaardige speelfilms van grote kwaliteit, die de sfeer in hun regio optimaal benutten en alle door de overkoepelende omroep ARD worden uitgezonden.

De regionale zender MDR maakt zijn Polizeiruf-afleveringen in de omgeving van Halle-Dessau, terwijl de BR de zijne in Beieren opneemt met het Münchener Kripoteam, dat wordt geleid door de sexy hoofdcommissaris Obermaier (met Turkse echtgenoot) en haar perfectionistische collega Tauber (met één arm).

Tot de highlights behoren ook de RBB-afleveringen, waarin de Berlijnse commissaris Wanda Rosenbaum moet samenwerken met de sloom-sluwe dorpsagent Horst Krause, die per motor door de Brandenburgse periferie tuft, zijn hondje in de zijspan. Al deze topdienders worden door topacteurs vertolkt; de dikke acteur Horst Krause is zelfs zo’n fenomeen dat de agent die hij vertolkt gewoon zijn eigen naam draagt.

Tijdsbeelden

Wie Duitsland en de Duitser van nu in al zijn variaties wil leren kennen, beleeft met Polizeiruf fijne uren. De serie biedt geen simpele goed-kwaad-schema’s met cliché-slachtoffers en -daders, maar toont veelgelaagde tijdsbeelden tegen sfeervolle decors.

In de aflevering van afgelopen 30 april, 'Matrosenbraut', kwam het Noord-Duitse NDR-team onder leiding van de jonge, rijzende ster Uwe Steimle als hoofdcommissaris Jens Hinrichs in actie. Nou ja, actie... In Mecklenburgs residentie Schwerin gebeurt zo weinig, dat Hinrichs zijn energie uitleeft op zijn bureauplanten en de goudvis. In de nabijgelegen hanzestad Wismar wordt een meisje vermist. Het zou hem wat.

Het kort daarop gevonden ‘lijk’ in de vissersnetten blijkt slechts een opblaaspop. Maar dan blijkt die opgedregde plastic Matrosenbraut raadselachtige overeenkomsten te vertonen met het vermiste meisje. Hinrichs koopt vier opblaaspoppen en gaat aan de slag.

Vijfendertig jaar

Begin 1990 speelt Polizeiruf 110 onmiddellijk in op de Wende. Commissaris Fuchs verliest voor het eerst zijn gezag: hij wordt onder hoongelach uit een café gegooid. In deze bewogen tijd ontstaat ook de legendarische uitzending waarin de West-Duitse Tatort-commissaris Schimanski samen met zijn Oost-Duitse collega Fuchs een grensoverschrijdend geval van kunstsmokkel oplost.

Ondanks deze Duits-Duitse dynamiek leek mét de DDR Polizeiruf het loodje te leggen: de televisie van de DDR verdween van het scherm. Maar nog geen twee jaar later erkende de vergrote Bondsrepubliek dat het psycho-sociale concept voor een misdaadserie, zoals die in de DDR tegen heug en meug werd ontwikkeld, zijn tijd ver vooruit is geweest.

Polizeiruf 110 kreeg een tweede leven: misschien met iets meer moorden dan voorheen, maar verder even ludiek, levendig en lekker loom van tempo als in de DDR-jaren.

In deze rubriek stelt Annemieke Hendriks, journaliste in Berlijn, maandelijks een opmerkelijk Duits tv-programma voor.

Polizeiruf 110 is met regelmaat te zien op de zondagavond van de ARD. Oude afleveringen, ook die uit de DDR, worden met name op de regionale zenders herhaald, waarvan er overal in Nederland wel één te ontvangen is.

Een historisch overzicht van de serie vanaf 1971 staat op de Krimihomepage.