Nederland is genormaliseerd
Gastcolumn

van Dick Benschop, Den Haag

Terecht natuurlijk: Duitsland heeft zich in de afgelopen jaren immers ontwikkeld van sterke economische macht tot ook een politieke macht van betekenis. Schröder moest echter ook meedelen, dat de Bundeswehr momenteel in Afghanistan geen leidende rol op zich zal kunnen nemen. De betrokkenheid van Duitsland elders in de wereld - denk aan Kosovo en Macedonië - is op dit moment dermate groot, dat Schröder er allereerst voor kiest de eerdere verplichtingen tot een goed einde te voeren. Dat is voor nu realistisch - al geldt voor Duitsland zoals voor heel Europa dat verdere aanpassing aan de gewijzigde omstandigheden prioriteit zal moeten krijgen.

Zelf definieerde Schröder de Duitse positie in de huidige wereld in december 2001 voor de Duitse Bondsdag als volgt: "Seit der Zeitenwende von 1989, deutlich spürbar seit unserem Engagement im Kosovo-Konflikt und wirklich mit Händen zu greifen seit dem 11. September, werden uns Deutschen die veränderten Bedingungen in der Außen- und Sicherheitspolitik und auch unsere gewachsene internationale Verantwortung zunehmend bewusst. Diese gewachsene internationale Verantwortung können und wollen wir nicht aus dem europäischen Kontext herauslösen."

Dat we in Nederland in eerste reactie 'teleurgesteld' zouden zijn wanneer Duitsland niet de lead nation in Afghanistan zou worden, zegt veel over de Nederlandse opvatting over Duitslands hervonden rol in de internationale politiek. Die beoordelen we als een volkomen vanzelfsprekende ontwikkeling - Duitsland definieert zijn positie als grote en verantwoordelijke lidstaat binnen de kaders van Europa. Maar tien jaar geleden werd deze opinie in Nederland wellicht minder breed gedeeld. Wij hebben onze Vergangenheitsbewältigung niet zo grondig aangepakt als onze oosterburen. We hieven het Nederlandse vingertje van Zuid-Afrika tot Chili. Maar de tolerantie en verzoening die we predikten, wilden we niet op onze eigen geschiedenis toepassen.

Vanaf medio jaren '90 is gelukkig veel veranderd in onze opstelling richting Duitsland. De contacten zijn intensiever, zowel op het terrein van de politici en militairen, als op het terrein van onderwijs, media en cultuur. De economische banden waren altijd al uitstekend! Ook buiten de formele contacten zijn de betrekkingen veranderd: Nederland treedt de grote buur over de gehele linie veel ontspannener tegemoet. Nederland is Europeser geworden; de Nederlandse opstelling ten opzichte van Duitsland is minder krampachtig - Nederland is genormaliseerd.

Goede betrekkingen zijn belangrijk om gezamenlijk veel gedaan te krijgen in de Europese Unie. En dat willen we. Want ondanks de (schaal-)verschillen die er zijn, delen Nederland en Duitsland een groot aantal intuïties en oriëntaties. Een Europese ambitie. Wij zijn beide zelfbewust, met het nodige zelfvertrouwen over onze eigen positie. Wij zien de Europese samenwerking en integratie als de natuurlijke omgeving voor het realiseren van onze belangen en idealen. Wij zijn bereid te investeren in deze Europese samenwerking. Wij delen een gevoel van verantwoordelijkheid voor de verdere integratie van Europa. En we leveren beide een grote materiële bijdrage aan de solidariteit binnen de Unie.

Het feit dat we buurlanden zijn maakt onze verbondenheid alleen maar natuurlijker en makkelijker. Aan beide zijden van de grens vinden op het lokale niveau talloze initiatieven plaats die het Europa van de burgers tastbaar maken. Kinderopvang over de grens. Een gezamenlijk bedrijventerrein. Eerste hulp van een trauma-helikopter uit Aken bij ongevallen in Zuid-Limburg. Nederlandse politie-ambtenaren die surveilleren op Duitse kerstmarkten. En Duitse politie-ambtenaren die worden ingezet bij Nederlandse evenementen - zoals de TT en Pinkpop - en op de stranden van Scheveningen en Zeeland.

Ik ben er van overtuigd, dat de concrete samenwerking die tussen Nederlandse en Duitse burgers zo spontaan ontstaat de basis vormt voor succesvolle samenwerking tussen onze landen en onze politici in Europa, samenwerking ook in de rest van de wereld. Een gezamenlijke aanwezigheid in Afghanistan, nauwe samenwerking tussen onze diplomatieke diensten in andere landen, een jaarlijkse bilaterale conferentie op regeringsniveau - om een paar in het oog springende voorbeelden te noemen.

En de website die nu actief is, zal toekomstige samenwerking alleen nog maar makkelijker maken!

Dick Benschop is staatssecretaris van Buitenlandse Zaken

 
LINKS

Ministerie van Buitenlandse Zaken
Auswäriges Amt Berlijn