Kanselierskandidaat met ambtenarenimago
Frank-Walter Steinmeier - lijsttrekker SPD 

Dat zijn eigenschappen die eerder bij een ambtenaar horen dan bij een politicus. En dat is een goede typering van de huidige minister van Buitenlandse Zaken. Steinmeier heeft een bijzondere inhoudelijke staat van dienst, heeft geen grote misstappen begaan, maar is ook geen inspirerende leider – zoals zijn voorganger Schröder dat bijvoorbeeld wel was.

Bovendien ís Steinmeier (53) het grootste deel van zijn politieke carrière ambtenaar geweest. Voor geen enkel ambt, zowel als hoofd van Schröders kanselarij in Nedersaksen als in Berlijn, heeft hij zich verkiesbaar hoeven stellen. Het is een risico voor de SPD dat haar nieuwe lijsttrekker voor het bondskanselierschap nog nooit een verkiezing heeft hoeven winnen.

Relativerend over imago

Typerend genoeg heeft Steinmeier over zijn imago zelf een zeer weloverwogen, relativerende mening. “Aan de ene kant heerst scepsis tegenover het type politicus dat het van jongs af aan via de jongerenorganisatie tot de hoogste toppositie heeft geschopt. Aan de andere kant wordt iemand die een ander carrièrepad volgt, verweten dat hij niet precies zo’n type is. Iedereen brengt iets anders in – en ik ga er vanuit dat wat ik in te brengen heb, niet van nadeel is.”

Toch heeft Steinmeier aangetoond ook de geslepen politicus te kunnen spelen. Samen met oudgediende Franz Müntefering bracht hij in het najaar van 2008 toenmalig partijvoorzitter Kurt Beck behendig ten val. Müntefering volgde Beck op als partijvoorzitter, terwijl Steinmeier zich tot lijsttrekker en kanselierskandidaat liet uitroepen. Hij toonde vervolgens aan rust te kunnen brengen in de zwalkende partij.

Guantánamo Bay

Met Müntefering en Steinmeier aan de macht, volgt de SPD een economisch gematigde koers. Steinmeier was als chef van de kanselarij van bondskanselier Schröder één van de architecten van Agenda 2010, de grootschalige hervormingen van het sociaal-economische stelsel in Duitsland die de rood-groene regering doorvoerden. Die hervormingen leidden via de vorige Bondsdagverkiezingen uiteindelijk tot de aftocht van kanselier Schröder. Steinmeier is dat lot bespaard gebleven.

Ook de zaak-Kurnaz heeft Steinmeier weinig schade berokkend. Als hoofd van de kanselarij was hij verantwoordelijk voor de Duitse veiligheidsdienst BND. In die hoedanigheid riep Steinmeier de verdenking op zich de Duitse Turk Murat Kurnaz niet te hebben willen opnemen, nadat de Amerikanen hem hadden willen vrijlaten van Guantánamo Bay. De kwestie leidde tot een onderzoek naar de rol van de BND tijdens de laatste Golfoorlog. Duitsland deed officieel niet aan die oorlog mee.

Kans tegen Merkel?

Het is de vraag of Steinmeiers politieke ambities ook zijn opgewassen tegen die van de zittende bondskanselier Merkel. Net als de SPD-lijsttrekker is zij is niet bepaald charismatisch, maar ze heeft in haar carrière bewezen een geslepen politica te zijn. Bovendien heeft zij wél al eens de Bondsdagverkiezingen gewonnen. Nu ze ook nog eens beschikt over de Kanzlerbonus, zal het moeilijk zijn haar te verslaan.

De minister van Buitenlandse Zaken is vaak de populairste politicus van het land, maar Steinmeier legt het ook hier af tegen Merkel. Sinds hij officieel werd uitgeroepen tot bondskanselierkandidaat van de sociaaldemocraten, is zijn achterstand op de zittende kanselier in de populariteitspolls ruim gebleven. Eind maart verklaarde 57 procent van de kiezers volgens de peilingen van tv-zender ZDF het liefste Merkel te hebben als bondskanselier, tegenover 26 procent voor Steinmeier.

Pim Huijnen is redacteur van het Duitslandweb 

Zie ook 

Website Frank-Walter Steinmeier
De 'gespleten persoonlijkheid' Frank-Walter Steinmeier

Afbeelding: