Wilders zet rechtspopulist Stadtkewitz op de kaart
Nieuwe partij Die Freiheit wil in Berlijns deelstaatparlement

Geert Wilders heeft getwitterd dat-ie komt, meldde een aantal Berlijnse kranten medio september opgewonden. Hij gaat spreken over het “gevaar van de islam als totalitaire ideologie”. Waar precies is nog niet bekend. Uit veiligheidsoverwegingen houdt de organisatie de locatie zo lang mogelijk geheim. De Berlijnse actiegroep Rechtspopulismus Stoppen heeft al een tegendemonstratie aangekondigd.

Wilders is op 2 oktober, de dag voor de viering van de twintigste verjaardag van het verenigde Duitsland, in Berlijn op uitnodiging van Die Freiheit – Partei für mehr Freiheit und Demokratie. De nieuwe partij is een initiatief van René Stadtkewitz, een tot voor kort totaal onbekende regionale politicus.

Begin september werd Stadtkewitz uit de CDU-fractie in het Berlijnse deelstaatparlement gezet. De uitnodiging aan Wilders en het openlijk zinspelen op de oprichting van een nieuwe partij rechts van de CDU waren de druppel voor de Berlijnse christendemocraten: ze stemden Stadtkewitz weg met 27 stemmen voor en 5 tegen.

Steeds kritischer over de islam

Stadtkewitz (45), opgegroeid in de DDR en van huis uit metaalbewerker, was 11 jaar lid van de CDU, tot hij in het najaar van 2009 zelf opstapte. Hij vond dat de partij het integratieprobleem te veel uit de weg ging. Hij bleef opmerkelijk genoeg, mede op verzoek van zijn voormalig partijgenoten, tot begin deze maand wel lid van de CDU-fractie in het Berlijnse deelstaatparlement.

Stadtkewitz lag al langer moeilijk bij de christendemocraten. In 2006 zette hij zich actief in tegen de bouw van een moskee in de Berlijnse wijk Pankow, waar hij vandaan komt. In diezelfde tijd werd er brand gesticht in zijn woning. Daarna is hij steeds kritischer over de islam geworden, schrijft de Berliner Zeitung in een portret over hem.

De CDU was ook niet gelukkig met Stadtkewitz’ bestuurslidmaatschap van de Duitse Bürgerbewegung Pax Europa, die zich uitspreekt tegen een “sluipende islamisering van Europa”, schrijft Die Welt.

Die Freiheit

Op 10 september, drie dagen nadat hij uit de fractie was gezet, kondigde de Berlijnse fractieloze parlementariër de oprichting van zijn nieuwe partij Die Freiheit aan. Mede door het debat rond de verschijning van het omstreden anti-islam boek ‘Deutschland schafft sich ab’ van bankier Thilo Sarrazin ziet Stadtkewitz “kansen om iets te veranderen”, meldde hij voor de presentatie al in de Berliner Zeitung.

Met zijn nieuwe partij richt hij zich op “gefrustreerde niet-stemmers”, aldus de Berliner Morgenpost. Zijn medestrijders zijn Marco Doll, ook voormalig CDU-lid, en Aaron Koenig, voorheen actief in de Piratenpartei. Stadtkewitz distantieert zich nadrukkelijk van links- én rechts-extremisten en noemt Die Freiheit een “burgerlijk-liberale partij”, aldus Die Welt. Vrijheid van meningsuiting en integratie zijn de belangrijkste thema’s, zei hij bij de presentatie van Die Freiheit. Hij wil bij de komende verkiezingen in het najaar van 2011 in het deelstaatparlement van Berlijn komen. Daarvoor moet hij 5 procent van de stemmen halen.

Te weinig charisma

Stadtkewitz is minder grof dan Sarrazin, schrijft de Berliner Zeitung. De Berlijnse parlementariër vindt gelijke behandeling van mannen en vrouwen belangrijk. Hij heeft ook niets tegen immigranten, zegt hij, als ze zich maar aanpassen aan wat hij de joods-christelijke cultuur noemt. Maar het blijft vaag hoe hij die cultuur ziet, aldus de krant.

De Berlijnse politicus wil de bankier graag bij zijn nieuwe partij betrekken, liet hij al verschillende keren weten. De kans dat Sarrazin zich bij hem aansluit, is echter klein. Sarrazin is nog steeds lid van de SPD en heeft totnogtoe volgehouden geen eigen politieke partij te willen beginnen. 

Hoewel uit peilingen blijkt dat er een groot kiezerspotentieel bestaat ter rechterzijde van de CDU/CSU, denken Duitse partijonderzoekers niet dat Die Freiheit deze stemmers kan mobiliseren, schrijft Die Welt. Volgens de krant heeft 61 procent van de Duitsers sympathie voor sommige rechts-populistische standpunten. Dat bleek ook al uit de reacties op het boek van Sarrazin vorige maand. Maar om die stemmen te winnen heb je veel charisma nodig. En dat, zo zeggen de partijonderzoekers, hebben Stadtkewitz en zijn medestrijders niet.