Duitsland hoeft zwakke landen niet alleen te redden
Merkel weet EU tot verdragswijziging te bewegen

“Duitse-Franse overeenstemming is niet alles, maar zonder dat gebeurt er weinig”, zo verdedigde bondskanselier Merkel de deal die zij vorige week met de Franse president Sarkozy sloot. Merkel pleit al langere tijd voor een betere handhaving van de Europese begrotingsregels om een herhaling van de Griekse crisis te voorkomen. Met Sarkozy sprak zij af om gezamenlijk naar een verandering van Europese verdragen te streven. Ze wilden lidstaten die de begroting niet op orde hebben sneller straffen en ze zelfs hun stemrecht in Europese instanties afnemen.

De Europese regeringsleiders stemden in met het op details aanpassen van Europese verdragen. Ze spraken een reddingssysteem en sancties af voor financieel zwakke landen. Momenteel heeft de EU geen goede instrumenten om te reageren op lidstaten die door een te hoge schuldenlast failliet dreigen te gaan. Voor noodgevallen bestaat er sinds kort een financieel vangnet van 750 miljard euro maar dat loopt in 2013 af. Merkel is erg ontevreden met het vangnet omdat Duitsland er het meeste voor moet betalen.

Banken

Een tweede succes voor kanselier Merkel is dat ook private investeerders zoals banken moeten meebetalen als landen financieel ten onder gaan. Merkel is hier een groot voorstander van. Zij wil dat de schuldenlast van andere landen niet alleen door de overheid en de (voornamelijk Duitse) belastingbetaler wordt betaald maar dat ook de banken hun verantwoordelijkheid nemen. Daarnaast gaat het Internationaal Monetair Fonds (IMF) in de toekomst een grotere rol spelen, zo meldt de Frankfurter Allgemeine.

De bondskanselier kreeg deze twee successen niet cadeau. Ze moest afstand doen van haar plan om lidstaten met te veel schulden in de toekomst te straffen door ze het stemrecht in Europese instanties af te nemen. Vooral kleinere lidstaten waren ontstemd over het plan. Ze noemden het vernederend en buitenproportioneel. Zo zei de Griekse premier dat hij graag zijn stemrecht behoudt en niet als tweederangs Europeaan behandeld wil worden, aldus weekblad Die Zeit vandaag.

Pionoffers

Na de top was Merkel tevreden met resultaat: “We hebben op de punten die voor ons het belangrijkst waren vooruitgang geboekt”, zo citeert Die Zeit. Een ander weekblad, Der Spiegel, complimenteert de kanselier: “Merkel is geen lichtzinnige pokeraar maar een schaakgrootmeester die met twee fraaie pionoffers iedereen mat zet.”

Der Spiegel merkt op dat het bijzonder is dat Merkel de verdragswijziging voor elkaar gekregen heeft. Sinds de invoering van de euro is dat niet meer gebeurd en de laatste wijziging, het verdrag van Lissabon, duurde maar liefst tien jaar. Toch betaalt Merkel een hoge prijs, aldus het weekblad. Ze heeft politiek kapitaal verspeeld door samen met Frankrijk de kleinere lidstaten onder druk te zetten en begrotingszondaars met het ontnemen van stemrecht te dreigen. “Dit hegemoniale optreden zorgt voor wrevel. Dat komt de regering nog duur te staan als ze de steun van Europese partners in de toekomst nodig heeft.”