'Merkel moet vechten voor de euro'
Commentaren op de oprichting van 'Alternative für Deutschland'

Als “gevaarlijke nostalgie” betitelde CDU-parlementariër Michael Grosse-Brömer het voorstel van Alternative für Deutschland (AfD), de euro weer in te ruilen voor de vertrouwde D-mark. De afschaffing van de Europese munt is het met afstand belangrijkste verkiezingsthema van de zondag opgerichte partij. Ook vanuit de andere partijen klonk daarom het verwijt dat de nieuwkomer op populisme teert.

Demoniseren

Daar denken de commentatoren in de Duitse kranten toch anders over. De AfD als ‘rechtspopulistisch’ demoniseren is het domste wat de regeringspartijen kunnen doen, zegt Klaus-Dieter Frankenberger van de Frankfurter Allgemeine Zeitung. Alsof de kiezers dan automatisch in een grote boog om de partij heen zouden lopen.

Al zóu de AfD bij de bondsdagverkiezingen van 22 september ver onder de kiesdrempel van 5 procent blijven steken – dan nog kan ze de verkiezingen in het nadeel van de huidige bondskanselier Angela Merkel (CDU) beslissen. De Alternative tapt tenslotte vooral uit het vaatje van ontevreden kiezers van conservatieve snit, uit het kamp dus van regeringspartijen CDU/CSU en FDP. Al zou de AfD daar maar 2 procent vanaf snoepen, kan dat de huidige coalitie de meerderheid kosten. Zo dicht liggen CDU/CSU en FDP enerzijds en SPD en Groenen anderzijds vijf maanden voor de verkiezingen bij elkaar in de peilingen.

Professorenpartei

Zeker als de AfD net zo’n aandacht op zich weet te richten als de Piratenpartei dat eerder lukte, beaamt Heribert Prantl van de Süddeutsche Zeitung. “Dat zou dan betekenen dat deze nieuwe partij weliswaar niet het einde van de euro inleidt, maar wel het einde van de regering-Merkel”.

Electoraal succes, kortstondig of niet, is ook volgens Prantl niet ondenkbaar. Temeer omdat de AfD een ‘Professorenpartei’ is, opgericht door economische wetenschappers die ontevreden zijn over de huidige Europese koers van de Duitse regering. Die verdienen het niet als populisten te worden weggezet. Ze hebben een punt en raken een snaar bij het Duitse publiek. Peilingbureau Infratest-dimap meldde onlangs dat 24 procent van de Duitse stemgerechtigden een stem op AfD niet uitsluit.

De partij moet met inhoudelijke argumenten van weerwoord worden voorzien, benadrukt Frankenberger. Vraag ze bijvoorbeeld eens hoe ze het voor zich zien, die “ordelijke afschaffing van de euro”, waarover hun verkiezingsprogramma zo lichtvoetig spreekt.

Brandgevaar

Het kan niet anders of die afschaffig van de euro levert ‘brandgevaar op’, concludeert opinieblad Die Zeit, die scenario’s heeft uitgewerkt voor deze en andere thema’s van de AfD. “Momenteel lijkt het er veeleer op dat de Duitse afschaffing van de euro niet ordelijk, maar behoorlijk chaotisch zal verlopen.” De toch al kwakkelende Europese lidstaten zouden bankroet gaan, meent Die Zeit. Waarmee een sneeuwbal gaat rollen die de wereldeconomie kan doen instorten.

Bovendien zou een terugkeer naar de D-mark slecht zijn voor de Duitse concurrentiepositie. Die munt zou waarschijnlijk hoger gewaardeerd worden dan de euro en daarmee Duitse producten duurder maken. Tot slot pareert het weekblad de kritiek van de Alternative dat de Duitse regering verzwijgt hoeveel de redding van de euro de Duitse belastingbetaler kost: “Dan moet je ook eerlijk zeggen hoeveel geld het Duitsland zou kosten om uit de euro te stappen. Maar daarover zwijgt de AfD nu juist weer.”

Pijnlijke stap terug

Over de economische haalbaarheid van de AfD-plannen lijken de Duitse commentatoren eensgezind. De euro afschaffen is ook volgens de hoofdredacteur van Handelsblatt Online, Oliver Stock, “economische waanzin en een pijnlijke stap terug voor de Europese eenheid”. Toch, of daarom juist, zegt hij in een gesproken commentaar op de website van zijn krant blij te zijn met de oprichting van de AfD.

“Ik ben bereid voor de euro te vechten en te betalen, maar juist daarom vind ik het goed dat deze discussie nu wordt aangezwengeld door een partij die niet aankomt met ressentimenten, maar met argumenten. De euro heeft het verdiend dat in het openbaar voor haar wordt gevochten.” Daar zullen zijn collega-commentatoren zich in kunnen vinden.