Verwantschap in extremen
Mark de Wilde promoveert op denkers Benjamin en Schmitt

Het proefschrift van de Wilde gaat in de op de wijze waarop Schmitt en Benjamin elkaar, ondanks hun tegengestelde posities, in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw over en weer beïnvloedden. Zo was Benjamin een radicaallinkse en Schmitt een extreemrechtse denker. Toch konden zij blijk geven van een intellectuele verwantschap.

Daarbij ging De Wilde uit van de these dat ‘extremen aan elkaar raken’, oftewel: dat radicaallinkse en extreemrechtse denkers soms meer met elkaar gemeen hebben dan bijvoorbeeld extreemrechtse en gematigd rechtse denkers.

Weimar Republiek 

De Weimar Republiek is een van de meest fascinerende periodes uit de Duitse geschiedenis. Deze Republiek was in 1918 ontstaan, tijdens de nadagen van de Eerste Wereldoorlog, en zou in 1933, met het aan de macht komen van Hitler, voortijdig ten onder gaan. De Weimar Republiek was een moderne democratie die in menig opzicht te vergelijken is met de onze. Tegelijkertijd was zij echter de bakermat van tal van radicale politieke partijen, in het bijzonder de communistische KPD en de nationaal-socialistische NSDAP.

Deze radicale partijen bedienden zich op opportunistische wijze van de vrijheid die de democratie hun bood, om diezelfde democratie des te effectiever te bestrijden. In 1933 was de publieke steun voor de Republiek dan ook tot een minimum geslonken. De tragedie van Weimar komt misschien wel het beste hierin tot uitdrukking, dat de regering-Hitler die in het voorjaar van 1933 aantrad, feitelijk de eerste was sinds jaren, die kon rekenen op de steun van een parlementaire meerderheid.

Frankfurter Schule versus Conservatieve Revolutie

Het intellectuele landschap van Weimar werd gedomineerd door twee stromingen, de Frankfurter Schule en de Conservatieve Revolutie. Benjamin behoorde tot de Frankfurter Schule, een stroming van linkse intellectuelen die de sociale en culturele uitwassen van de moderniteit kritisch analyseerden. Schmitt maakte daarentegen deel uit van de Conservatieve Revolutie, een groepering van extreemrechtse publicisten die een modern vertrouwen in de maakbaarheid van de samenleving verbonden met reactionaire gemeenschapsidealen.

Met de opkomst van het nationaal-socialisme kwamen de beide stromingen lijnrecht tegenover elkaar te staan. Terwijl de Conservatief Revolutionairen een machtsovername door Hitler toejuichten, formuleerden de leden van de Frankfurter Schule een scherpe kritiek op de nationaal-socialistische politiek van geweld en intimidatie.

Mark de Wilde was deelnemer aan het Graduiertenkolleg van het Duitsland Instituut Amsterdam. Hij is de eerste DIA-promovendus, ondersteund door de Deutsche Akademische Austauschdienst, die zijn promotie cum laude afsluit.