Achtergrond

Speerpunt van het beleid van de regering Schröder vormden de hervorming van het Duits sociaal stelsel en de arbeidsmarkt (Agenda 2010). De poging van de regering om de loonkosten te verlagen, had ook vergaande gevolgen voor degenen die niet meer deel uitmaken van de beroepsbevolking: een belangrijk punt op de agenda was de herstructurering van de oudedagsvoorzieningen. De ingrijpende hervormingen van het sociaal stelsel zullen hoe dan ook na de verkiezingen worden voortgezet, maar de partijen hebben verschillende voorstellingen over het karakter van deze veranderingen.

Op 1 januari 2005 trad in Duitsland een nieuwe immigratiewet in werking, die voor het eerst de komst van immigranten van buiten de Europese Unie wettelijk regelde. De onderhandelingen die tot de wet leidden, hadden meerdere jaren in beslag genomen. SPD en CDU lagen met elkaar overhoop over de vraag hoe restrictief het immigratiebeleid moest worden. Met de aanslagen van 11 september 2001 en 11 maart 2004 werd het immigratiedebat steeds meer een discussie over binnenlandse veiligheid.

Het creëren van arbeidsplaatsen is een kernpunt in alle verkiezingsprogramma’s. Een belangrijke vraag hierbij vormt de voortzetting van de door de regering-Schröder onder de titel Agenda 2010 aangezwengelde hervormingen van arbeidsmarkt en sociaal stelsel.

Op geen enkel gebied is de rood-groene regering in eigen land zo populair als op het gebied van het buitenlands beleid. Schröder en Fischer gelden hier als zwaargewichten. Met name het ‘nee’ tegen de oorlog in Irak vindt in Duitsland nog altijd brede weerklank. In zeven jaar buitenlandse politiek heeft de rood-groene coalitie de ene na de andere traditionele peiler omver gekegeld. Ondertussen staan CDU/CSU en FDP te popelen om veel dingen anders aan te pakken.

Kappen met kernenergie, weg met stroom uit olie en steenkool. Met rood-groen begon in Duitsland de Energiewende: windmolens, zonnepanelen en waterkracht moesten de plaats innemen van vervuilende en ouderwetse manieren van energieopwekking. Maar de ommekeer staat op wankele bodem. Oppositiepartij CDU/CSU predikt de Wende van de Energiewende.

In Duitsland wordt de gezondheidszorg geconfronteerd met vergelijkbare ontwikkelingen als in Nederland. De vergrijzing van de bevolking zorgt voor oplopende kosten in de gezondheidszorg. Het zorgstelsel is aan hervorming toe en de partijen besteden er in hun verkiezingsprogramma veel aandacht aan.

In Duitsland worden de leden van de Bondsdag gekozen door middel van het zogenaamde personalisiertes…

Eén van de redenen voor bondskanselier Schröder om vervroegde verkiezingen uit te schrijven, kwam…

door Jeroen Bult

Er zijn mensen in Duitsland, en ik ben er één van, die altijd met een vervelend gevoel gaan stemmen. Ik geloof niet dat ik ooit gestemd heb in de vaste overtuiging iets goeds te doen. Het zal deze keer niet anders zijn. Misschien is het vervelende gevoel nu zelfs nog wat erger dan anders. Waarschijnlijk zal ik tot de allerlaatste minuut niet weten of ik mijn tweede stem aan Die Grünen of aan Die Linkspartei moet geven.