Boeken

(7 maart 2006) Nazi’s, communisten en democraten hebben elk hun eigen verhaal over de stad Berlijn verteld. Op die manier brachten zij hun ideologie aan de man, schrijft Krijn Thijs in zijn proefschrift. Het boek is verplichte lectuur voor alle liefhebbers en kenners van de meest fascinerende stad van Europa.

(23 februari 2006) Met het aflopen van het Einsteinjaar 2005 is de stormvloed aan literatuur over dé icoon van de twintigste eeuwse natuurwetenschap gaan liggen. Op de valreep verscheen begin januari ‘Einstein in Nederland’, waarin wetenschapsjournalist Sybe Rispens het belang van Einsteins Nederlandse collega’s voor zijn wetenschappelijke ontwikkeling wil aantonen.

(25 januari 2006) Barbara Henkes' studie 'Uit liefde voor het volk' heeft nogal wat discussie losgemaakt. Met een ‘meervoudige biografie’ van vier toonaangevende Nederlandse volkskundigen uit het interbellum dringt Henkes door in het schemergebied tussen wetenschap, politiek en ‘het persoonlijke’. Het resultaat is een goed leesbare en degelijke studie over controversiële stof, want de ouderwetse volkskunde heeft geen goede reputatie.

(10 januari 2006) Direct na het eind van de Tweede Wereldoorlog werd de top van het nazi-regime in Neurenberg aangeklaagd voor hun rol in de oorlog. Journalisten en schrijvers uit de hele wereld, onder wie beroemdheden als Ernest Hemingway, Erich Kästner en Ilja Ehrenberg, reisden naar de verwoeste Duitse stad om het proces te verslaan. Steffen Radlmaiers verzamelbundel ‘Het proces van Neurenberg. Oorlogsmisdadigers, sterreporters en het eerste internationale gerechtshof’ toont dit mediaspektakel in een selectie van ooggetuigeverslagen.

(28 december 2005) De eerste notitie in de dagboeken van Martin Walser, geboren in 1927 in Wasserburg aan de Bodensee, dateert van 15 september 1951. Het uitlezen van de onlangs verschenen eerste band is geen sinecure, want deze dagboeken zijn geen gemakkelijke lectuur. Maar wie volhardt, belandt uiteindelijk op de laatste dag van 1962.

(12 december 2005) Het lijkt er soms op dat de Duitse Streitkultur, waarbij historici uit verschillende politieke hoek recht tegenover elkaar staan, wat aan het afzwakken is. Zo is de publieke aandacht voor het lange tijd zeer gevoelige thema van de gedwongen migratie van Duitsers na de Tweede Wereldoorlog, de zogeheten Vertreibung, recent enorm toegenomen, zonder dat daar in Duitsland een duidelijke controverse over lijkt te zijn ontstaan. Opvallend is de rol die de linkse historici en intellectuelen hierin spelen, die of zelf de Vertreibung thematiseren of zich in elk geval opvallend mild uitlaten over de toegenomen aandacht voor de ‘Duitse slachtoffers’. Toch blijkt uit de discussie over gedwongen migratie dat onder de linkse intellectuelen enkele strijdvaardige publicisten zijn overgebleven. Een goed voorbeeld daarvan is de filosoof en pedagoog Micha Brumlik die onlangs het boekje ‘Wer Sturm sät. Die Vertreibung der Deutschen’ publiceerde.

(10 november 2005) Vijtien jaar na dato is de stand van de Duitse eenheid niet onverdeeld positief. Hoge werkloosheid, ontvolkte Oost-Duitse gebieden en een aanhoudende mentale kloof geven vooral in Duitsland zelf aanleiding tot duistere prognoses. In ‘Ostdeutschland war nie etwas Natürliches’ wil journaliste en filosofe Rita Kuczynski het gevoel van malaise in perspectief plaatsen en gaat ze te rade bij journalisten, schrijvers, wetenschappers en politici uit landen die ook te kampen hebben met een communistische erfenis.

(2 november 2005) Na zijn veelgeroemde voettocht Berlin-Moskou reist journalist Wolfgang Büscher in zijn nieuwe boek 'Deutschland, eine Reise' om zijn eigen land heen. Hoe ziet Duitsland er aan zijn grenzen uit? Als een treurig land, gehuld in nevelen en bevolkt met schimmen, heksen en spoken uit het verleden. Maar waar blijft het heden toch, waar zijn de mensen?

(13 oktober 2005) Na 'Deutschland, Der Abstieg eines Superstars' van Gabor Steingart en 'Wir sind kein Volk' van Wolfgang Herles verscheen binnen korte tijd een derde boek met bijzonder kritische blik op Duitsland. In 'Supergau Deutsche Einheit' schetst Uwe Müller een niets ontziend beeld van de desolate sociaal-economische toestand in de voormalige DDR, ook na vijftien jaar vereniging en bijna 1,4 biljoen euro subsidie voor de Aufbau Ost.

(2 september 2005) De kans dat Fischer na de Duitse Bondsdagverkiezingen minister van Buitenlandse Zaken blijft lijkt niet groot. Wel lijkt zeker dat Fischer zal blijven nadenken over de grote internationale politiek. Daarvan getuigt zijn boek ‘Die Rückkehr der Geschichte’, waarin opvallend vaak woorden opduiken als hervorming en vernieuwing. Want vooral het terrorisme en het gevaar van een “derde totalitaire ideologie” vanuit de wereld van de islam plaatsen de internationale gemeenschap voor nieuwe uitdagingen.