Columns

Het voetbal is terug. Meer dan twee maanden na de roemloze afgang van Die Mannschaft op het WK in Rusland komen de spelers weer in actie. Er is gek genoeg weinig veranderd. Bondscoach Joachim Löw is er nog steeds en behalve Mesut Özil zijn alle protagonisten van Rusland er ook weer bij. Wat er veranderd is? Die Mannschaft is wereldkampioen af en de druk van het ‘moeten winnen’ is weg, zeiden enkele spelers deze week. Langs de zijlijn is het rustiger. Dat geldt niet alleen voor Die Mannschaft.

Ik had mezelf voorgenomen het niet te doen in de zomervakantie: aan school denken. Duitse berichten, verhalen, wetenswaardigheden direct aan lessen koppelen. Over leerlingen peinzen. Ik had er een tactiek voor bedacht: telkens als ik aan schoolwerk dacht, dacht ik aan yoghurt. Eindeloze hoeveelheden witte yoghurt, in donkergroene verpakkingen. Yoghurt yoghurt yoghurt dacht ik – en dan schoof vanzelf de vakantie weer in beeld.

Het geboortejaar en het sterfjaar van Friederike Krüger zijn veelzeggend: de revolutiejaren 1789 en 1848. Haar leven was dan ook revolutionair. Zij was het Duitse Meisje Loos, want ze verkleedde zich als man en ging bij het leger om de Fransen eruit te gooien. Op haar drieëntwintigste knipte ze haar haren kort en meldde zich aan en hoewel ze al snel door de mand viel, gedroeg ze zich zo heldhaftig dat de manschappen haar de hand boven het hoofd hielden.

Ik heb het gedaan, voor het eerst. Een kreet van afgrijzen klinkt er vanuit mijn tafelgezelschap, maar ik kan m’n ogen niet van de enorme metalen schotel houden. Plompe stukken gekookte aardappel en een dikke klodder zuurkool liggen aan de randen, in het midden een enorme homp vlees, vet en bot, dat in vijftig tinten roze oplicht: het Eisbein.

'Aufstehen' - opstaan - zo heet de nieuwe beweging die Sahra Wagenknecht (ja, met de ‘h’ op die plek) de afgelopen week in het leven riep. Niet als wekroep om mijn tienerzoon na de vakantie op tijd op te laten staan voor school, maar wel als een poging om de linkse krachten in Duitsland te bundelen.

Historicus Christina Morina reisde dit voorjaar door Duitsland, waar de 200e geboortedag van Karl Marx werd herdacht. Als auteur van ‘Die Erfindung des Marxismus’ – over een aantal prominente Marx-volgelingen – woonde ze veel van die herdenkingen bij. Ze zag opmerkelijke verschillen in de manier waarop Oost- en West-Duitsers met Marx omgaan.

In de aanloop naar de halve finale tussen de Rode Duivels en Les Bleus stonden de Duitse kranten vol met analyses over België en hoe de Rode Duivels symbool stonden voor geslaagde integratie. Er klonk jaloezie uit de Duitse commentaren. En dat had niet alleen met voetbal te maken. Het toont aan hoe snel het land in vier jaar is veranderd.

Natuurlijk was het een journalistiek gefundenes Fressen, de afgelopen weken. Het tijdperk van Angela Merkel en Jogi Löw, de periode vanaf 2006 waarin Duitsland opvallend veel politiek, economisch en sportief succes heeft gehad, lijkt symbolisch ten einde te zijn gekomen. De vraag is alleen of daarmee ook direct de complete ondergang van Duitsland moet worden uitgeroepen, zoals de Duitse media graag doen.

Ik geef beoordelingen terug. Bij ons op school zeggen we niet graag ‘cijfers’, dat klinkt alsof we de leerlingen reduceren tot getallen, terwijl we toch de hele dag bezig zijn ze het gevoel te geven dat ze méér zijn dan dat. Ze krijgen dan ook geen zessen of zevens, maar voldoendes en ruim voldoendes, goeds, soms een zeer goed. Ongeveer twee keer per jaar komt een uitmuntend voor. Geregelder zijn er onvoldoendes of matigs. Enfin, ik geef beoordelingen terug, en dan komt de opmerking: “Zeg juf, dit mag helemaal niet meer, met de preivesie.”

Een WK zonder Duitsland in de hele of halve finale hebben mijn kinderen nog nooit meegemaakt. Ze kennen ook geen andere bondskanselier dan Angela Merkel. Het ene tijdperk is sinds woensdag voorbij, het andere zit mogelijk in zijn nadagen.