Artikelen

Hij had componist, musicoloog of literatuurcriticus kunnen worden, maar in het naoorlogse Duitsland werd hij toch vooral bekend als filosoof en socioloog; als een kritische, linkse intellectueel die veelvuldig deelnam aan het openbare debat. En eigenlijk was hij steeds alles tegelijk, want echt kiezen wilde hij niet. Hij was zowel kunstenaar als geleerde, musicoloog en hoogleraar in de filosofie en sociologie, schrijver van essays over literatuur en een waakzame waarnemer van de ontwikkelingen in de Bondsrepubliek tijdens de jaren vijftig en zestig. Dit maakte hem tot een van de meest invloedrijke intellectuelen in West-Duitsland.

(17 november 2003) De Duitse minister van Financiën Hans Eichel (SPD) is, als reactie op kritiek vanuit Brussel en Den Haag over het Duitse begrotingstekort, hard in de tegenaanval gegaan. Eichel waarschuwde voor een "rein mechanische Interpretation" van het Stabiliteitspact, die volgens hem averechts zal uitwerken. Nout Wellink, president van de Nederlandsche Bank (DNB), voelt zich "beduveld".

(17 november 2003) "Dit gebouw had niet in Nederland kunnen staan." Met deze woorden besloot Rem Koolhaas afgelopen zaterdag de eerste publieke rondgang door 'zijn' ambassade aan de Klosterstraße, hoek Rolandufer in Berlijn. Want wat is een gebouw nou helemaal? Niets, volgens de even innovatieve als dwarse toparchitect. Tenminste, zolang het niet tot leven wordt gekust door de omgeving. De nieuwe Nederlandse ambassade moest van Koolhaas zó begeerlijk en transparant zijn, dat de dramatische geschiedenis van Berlijn in haar wanden en wandelgangen gevoeld zou kunnen worden.

(14 november 2003) De Duitse politiek staat deze herfst in het teken van de Agenda 2010, het pakket maatregelen waarmee de regering-Schröder tracht de Duitse arbeidsmarkt en verzorgingsstaat te moderniseren. De gezondheidszorg, de pensioenen, de bijstandsuitkeringen, de arbeidsbureaus: heel Duitsland lijkt plotseling op de schop te worden genomen. Tel daarbij op de heftige debatten omtrent de overheidsfinanciën, en het resultaat is als volgt: door de bomen kan het bos niet meer worden gezien. Welke maatregelen plant de regering allemaal? Welke daarvan zijn reeds aangenomen en welke nog niet? Wanneer wordt er gestemd? En door wie? Hier volgt het antwoord op de vraag naar de belangrijkste hervormingen en politieke procedures van 'Deutschland im Reformherbst'.

(13 november 2003) De omstreden CDU politicus Martin Hohmann, die momenteel onder vuur ligt wegens vermeende antisemitische uitspraken, heeft om vergiffenis gevraagd bij zijn fractiegenoten. In een e-mail schreef hij dat zijn uitspraken bewust verkeerd zijn geïnterpreteerd door de media. Morgen beslist de CDU/CSU-Bondsdagfractie over het lot van Hohmann.

(11 november 2003) Het Duitse IG Metall heeft laten weten bij de op handen zijnde CAO-besprekingen voor de metaal- en elektra-industrie een loonsverhoging van 4 procent te zullen eisen. IG Metall zet daarmee de toon voor de komende onderhandelingsronde tussen werkgevers en werknemers. De werkgevers voelen niets voor dusdanige loonsverhogingen en pleiten voor arbeidstijdverlenging.

(10 november 2003) De deuren van de voormalige Corso-bioscoop in het hart van Rotterdam zijn amper geopend of massa's jongeren stromen toe. Ze verdringen elkaar niet voor de ingang van club Off_Corso, maar wachtten rustig in de rij tot ze erin mogen. Duitse jongeren? Nee, vooral Nederlandse middelbare scholieren zetten vanavond, 6 november, hun eerste schuchtere schreden op 'Duits' grondgebied. Off_Corso is voor één avond en nacht omgetoverd in de cultuurtempel KlubBerlin. Vannacht komt het echte club-publiek er nog bij. Een ooggetuigenverslag vanuit oorbedwelmende sferen.

(7 november 2003) De liberale FDP wordt nauwelijks waargenomen in de huidige discussie over de hervormingen in Duitsland. De partij is bezig aan de zoektocht naar een vastomlijnde identiteit.

(5 november 2003) Minister van Defensie Peter Struck (SPD) heeft gisteren Reinhard Günzel, generaal van de elitetroepen van het Kommando Spezialkräfte, ontslagen. Hij deed dit enkele uren nadat bekend was geworden dat de ex-generaal per brief zijn steun had betuigd aan Martin Hohmann, de CDU-bondsdagafgevaardigde die momenteel onder vuur ligt vanwege antisemitische uitspraken. De druk op fractievoorzitter Angela Merkel om Hohmann uit de fractie te zetten, neemt toe.

(6 november 2003) Nog geen jaar geleden werd ik vreemd aangekeken als ik het in Nederland over Ostalgie had. "Nostalgie" bedoelde ik waarschijnlijk? Sinds kort maakt de term deel uit van het Nederlandse vocabulaire. Nova besteedde onlangs uitgebreid aandacht aan dit typische fenomeen en Het Parool kopte deze week 'Ostalgie op het Haarlemmerplein'. Bij bezoekers uit Nederland staat "Dat museum waar je kunt zien hoe Oost-Duitse woningen waren ingericht" en "Die winkel waar je Oost-Duitse producten kunt kopen" ineens tussen het rijtje Rijksdag, Checkpoint Charlie en Joods Museum.