Die Freiheit weet kiezer niet te bereiken
In Berlijn haalt 'Duitse PVV' nog geen procent van de stemmen

De partij van ex-CDU’er René Stadtkewitz steekt de hand diep in eigen boezem na de minimale verkiezingsuitslag. “We hebben ons doel bij lange na niet gehaald,” heet het in een stellingname daags na de verkiezingen van afgelopen zondag. Tevoren had de lijsttrekker de lat gelegd bij 7 procent van de stemmen. Dat zelfs de kiesdrempel van 5 procent niet is gehaald, noemt de partij “zeer teleurstellend en pijnlijk”.

Niet afgestraft

Een voorzichtige analyse van de partij zelf zoekt de verklaring vooral bij haar geringe bekendheid, niet bij haar inhoudelijke kernpunten. “We zijn niet ‘afgestraft’ voor verkeerde thema’s of doelen,” aldus het persbericht. De boodschap van Die Freiheit heeft simpelweg te weinig mensen bereikt. Naar eigen zeggen rekende de partij te veel op de vele media-aandacht, die ze gewend was van haar oprichting een jaar tevoren. “Dat heeft ons misschien te optimistisch of zelfs te zelfverzekerd gemaakt.”

Lijdzaam constateert de zelfverklaarde ‘burgerrechtenpartij voor meer vrijheid en democratie’ dat de media zich op die andere nieuwe partij hebben gestort. De Piratenpartei – ook een ‘burgerrechtenpartij’, maar dan ter linker zijde – vierde haar grootste succes in Berlijn met 9 procent van de stemmen. Maar de Piraten zijn niet meer dan een “mediaal kunstproduct”, schampert Die Freiheit. “Veel kiezers zullen zich in de komende weken en maanden ontnuchterd van de partij afwenden.”

Speerpunten

Toch valt er wel iets af te dingen op de analyse, waarin de schuld eenzijdig bij de media wordt gelegd. Uit de verkiezingsuitslag mag ook blijken dat de speerpunten van Die Freiheit niet zijn aangeslagen bij het Berlijnse publiek. De waarschuwingen voor een Europese ‘superstaat’ – zoals ook Wilders begin september nog eens benadrukte in een speech voor een verkiezingsbijeenkomst van Die Freiheit in Berlijn – zijn aan Duitsers veel minder besteed dan aan Nederlanders. Ook de liberale FDP zocht daar haar toevlucht toe, maar leed in de hoofdstad desondanks haar grootste nederlaag.

Meer nog dan met haar anti-Europa-standpunt vereenzelvigt Die Freiheit zich met de strijd tegen de islamisering van Duitsland. Juist dat punt wordt in de commentaren – van aanhangers – onder de stellingname op Diefreiheit.org het felste bekritiseerd. “De meeste mensen merken de problemen die een toenemende invloed van de islam en zijn aanhangers met zich meebrengen niet echt. Stijgende belastingen, dalende pensioenen, dat zijn de problemen die de man op straat angst inboezemen”, aldus een commentator met de aansporing ‘NichtAufgeben’ als naam op de website.

Gevoelige snaar

Volgens een commentator van opinieblad Die Zeit bewijst Die Freiheit dat het rechtspopulisme in Duitsland geen kans maakt. Niet lang geleden leek Duitsland er nog vatbaar voor, toen een islamkritisch boek van ex-bankier Sarrazin een gevoelige snaar raakte. Stadtkewitz probeerde op dat sentiment mee te liften, schakelde de hulp in van geestverwanten als Wilders en de Zwitser Oskar Freysinger, hield zelfs nog een rede in New York op 11 september. Ondanks dit offensief, zo stelt de commentator vast, kwam Stadtkewitz zelfs in zijn eigen Berlijnse wijk nauwelijks boven 1 procent van de stemmen uit.

Toch denkt Die Freiheit inderdaad niet aan opgeven. De oprichting van afdelingen in twee nieuwe deelstaten staat voor de komende weken gepland. Dan is de partij in twaalf van de zestien Duitse deelstaten vertegenwoordigd. In Kiel wordt een landelijk partijcongres georganiseerd, waar de partij een nieuw bestuur kiest en de campagne aftrapt voor de deelstaatverkiezingen in Sleeswijk-Holstein op 6 mei 2012.