Merlijn Schoonenboom

Jarenlang was het vooral de hagelslag. Als we in de zomervakantie Nederland bezochten, werd er een extra koffer meegenomen om op de terugtocht voldoende pakken hagelslag mee te kunnen nemen. Die konden we hier namelijk niet krijgen. Maar nu staan ze er ineens, in de plaatselijke Duitse supermarkt - samen met een steeds uitgebreider assortiment aan Hollandse producten.

Het is een lange rij, die door het stilgelegde Berlijnse vliegveld Tegel kronkelt. Ik heb hier vaak gestaan als ik op vakantie ging; de bordjes uit die dagen hangen er nog: ‘Departure’. Nu wachten we op een heel ander vertrek - het vertrek uit de lockdown. Aan het eind van de rij krijg ik mijn corona-vaccinatie. En even denk ik weer: heeft Duitsland het dan tóch beter gedaan dan Nederland?

Het floepte er zomaar uit, gelukkig alleen mompelend, zodat hij het niet hoorde. Ik voelde het van diep in me opborrelen, als een lafhartig doch effectief wapen waarmee ik het mannetje de mond zou kunnen snoeren: ‘Nazi’. Al was ik achteraf er vooral verbaasd over dat ik het echt had willen zeggen, 76 jaar na de oorlog.

De theaterzaal is leeg, maar de dame wijst me naar mijn plaats op een roodpluche stoel. Haar ogen lachen me toe, de rest is bedekt achter een masker en beschermingsfolie. Het lijkt een absurdistische kunstperformance, maar hier, in de grote zaal van het dorpstheater, haal ik mijn door de Duitse overheid goedgekeurde corona-sneltest - gratis, wekelijks, eindelijk. Dus: is nu alles goed?

‘En toen stond ie bij de kassa, en gaf zomaar tweehonderd euro aan de kassier - en zei: hou de rest maar!’ De keurige oudere dame weet nog steeds niet of ze er nu om moet lachen of huilen, om dit bezoek van de bekende ‘gangstarapper’ in onze buurtsupermarkt. ‘Hoe heette hij ook alweer: Kapitein Bra?’ Bedoelt u misschien Capital Bra? help ik. Ja, dat moet hem zijn geweest, zegt ze.

De Duitse publieke omroep heeft het niet makkelijk: ze had al de neiging tot zwaarmoedigheid bij haar journalistieke aanpak, en nu heeft zelfs Merkel laten vallen dat de komende maanden corona-technisch moeizaam zullen blijven. Dus is de sombere verwarring nu allesoverheersend? Nee, er is nog één baken van onverschrokken optimisme.

‘Een aanslag op de democratie’, zo klonk het van Duitse politici na de bestorming van Trump-aanhangers op het Capitool in Washington. Ze zijn de enige niet die het zo omschrijven, maar: in Duitsland is deze uitdrukking de afgelopen jaren zó vaak gebruikt, dat hij bijna zijn betekenis had verloren.

Ineens is hij er, de vergelijking die een paar maanden geleden zo onvoorstelbaar leek: toen deze week opnieuw een recordhoogte aan corona-besmettingen werd bereikt, schreef een Tagesspiegel-commentator dat Duitsland zich met deze cijfers ‘niet meer ver van de situatie bevindt waarin Italië en Spanje in het voorjaar zaten’. Maar klopt dat: is Berlijn het nieuwe Bergamo, Beieren het nieuwe Lombardije?

‘Jongens, stil nu!’, roep ik nerveus tegen de kinderen: ‘We rijden de grens over!’ Diep haal ik adem, de komende twee uur worden slopend. En nee, we rijden op deze vrijdagmiddag - kort voor de Lockdown Light - niet de Duitse Autobahn op, we komen juist Nederland binnen, waar de autosnelweg zich voor mij steeds weer aanvoelt als een overlevingsparcours.

De nieuwsgierigheid is groot; om de zoveel tijd staat er weer iemand voor het raam, en kijkt ongegeneerd naar binnen. Vooral de oudste buurtbewoners doen het, soms een verraste jonge moeder. Het is ook niet niks voor dit Brandenburgse dorp, ineens een ‘co-working space’ met neon-kleurige tekeningen op de ramen - en ik ben er deel van.