Op naar een lege samenleving?
Maatschappelijke gevolgen

De Duitse samenleving zal bovendien rekening moeten houden met minder voor de hand liggende - maar daarom niet minder ernstige - gevolgen van de vergrijzing. Er kan bijvoorbeeld gedacht worden aan een relatief sterke toename van het percentage allochtonen, met alle mogelijke gevolgen van dien (hoe verloopt het integratieproces over dertig jaar?). Daarnaast kan gedacht worden aan geheel nieuwe, stedelijke infrastructuur (gaan 65-plussers letterlijk en figuurlijk het straatbeeld domineren?) of aan een compleet nieuw beeld van 'ouderen' zelf - gaan bejaarden in de toekomst de hoofdrol spelen in reclames? En wat zijn eigenlijk de gevolgen voor de economie? Verdwijnt de werkeloosheid als sneeuw voor de zon, of toch niet? De vergrijzing zal Duitsers zelfs tot buiten de landsgrenzen achtervolgen: zullen de nieuwe EU-lidstaten accepteren dat een land met een krimpende bevolking zoveel gewicht in de schaal legt? En verliest Duitsland niet aan concurrentiekracht tegenover Amerika en Zuidoost-Azië? Het moge duidelijk zijn: de vergrijzing kan ertoe leiden dat de Duitse samenleving van de toekomst er radicaal anders uitziet dan de huidige.