Jaarverslag 2008

Het Duitsland Instituut Amsterdam (DIA) werd in 1996 opgericht
met als doel de kennis over Duitsland in Nederland te vergroten.
Het instituut heeft zich sindsdien ontwikkeld tot hét nationale
kenniscentrum voor het contemporaine Duitsland. Maakten politici zich in de jaren negentig nog zorgen over negatieve gevoelens onder de Nederlandse bevolking over hun Duitse oosterburen, anno 2009 is hier weinig meer van te bespeuren. De beeldvorming is positiever en ook de interesse voor het land is toegenomen. Het Duitslandprogramma Hoger Onderwijs (DPHO) van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) dat door het DIA wordt uitgevoerd, werpt zijn vruchten af. Toch is de noodzaak om blijvend te investeren in intensieve betrekkingen met en kennis over Duitsland in het Europa van de 27 bepaald niet kleiner geworden. Verdergaande Europeanisering en internationalisering leiden namelijk tot een toenemend belang van de bilaterale betrekkingen. Dat bilaterale betrekkingen niet zonder kennis of wederzijds begrip kunnen worden aangehaald, bleek nog eens in 2008, toen de nationale reacties op de kredietcrisis ook telkens gekleurd werden door de beeldvorming en verwachtingen ten aanzien van de omringende landen, zoals in het Duitse wantrouwen jegens Franse economische stimuleringsprogramma’s.

Door de kredietcrisis bleek eens temeer dat de rol van nationale staten in het proces van Europese integratie niet kleiner is geworden noch dat deze meer naar de achtergrond is verdwenen. Integendeel! Ook de primaire reactie van bondskanselier Angela Merkel en minister van Financiën Peer Steinbrück was om eerst in eigen huis de schade op te nemen en orde op zaken te stellen. Dat zelfs de Bondsrepubliek, toch altijd het meest Europees gezinde land, nu plotseling zulke nationale reflexen toonde, was even schrikken. Het maakte nog eens duidelijk dat de coördinatie in de Europese politiek veelal via de nationale hoofdsteden loopt. Juist daarom blijft het ook voor Nederland van belang om permanent te investeren in de wederzijdse betrekkingen en om een goed inzicht te hebben in de politieke, economische en sociaal-culturele ontwikkelingen bij ons grootste buurland. Want hoe wij het ook wenden of keren, Duitsland
blijft de centrale macht in de Europese Unie en één van de leidende
culturen van Europa. Juist omdat blijvende aandacht voor Duitsland van essentieel belang is en omdat deze niet vanzelfsprekend is, heeft het DIA ook in 2008 weer met een uitgebreid programma bijgedragen aan een grotere aandacht voor het hedendaagse Duitsland in het academisch onderwijs en onderzoek en aan een verspreiding van deze kennis onder professionals, scholieren en een algemeen geïnteresseerd publiek.

In 2008 heeft drs. Ruud Bleijerveld, de eerste voorzitter van het DIAbestuur, na twaalf jaar afscheid genomen. Bleijerveld stond in 1996 aan de wieg van het DIA en heeft er wezenlijk aan bijgedragen dat het instituut zich in korte tijd heeft kunnen ontwikkelen tot hét centrum in Nederland waarin de Duitsland-expertise samenkomt. Hiervoor zijn wij hem grote dank verschuldigd. In het voorjaar van 2009 zullen nog enige bestuurswisselingen plaatsvinden. Zo zullen mr. Mieke Zaanen (secretaris van de Universiteit van Amsterdam) en dr. Cees Ullersma (De Nederlandsche Bank) tot het Dagelijks Bestuur toetreden en professor Jos de Beus (Politicologie, UvA) en professor Tannelie Blom (European Studies, Universiteit Maastricht) tot het Algemeen Bestuur.
Eén personeelswisseling willen wij in dit voorwoord niet onvermeld laten. Drs. Antje Winter, de mater intellectualis van het Duitslandweb, heeft afscheid genomen. Zij zet haar werkzaamheden voort als hoofdredacteur van DNews.de (Ilse Media). Onder haar bezielende leiding is het Duitslandweb in korte tijd uitgegroeid tot hét internetportaal voor iedereen die op zoek is naar betrouwbare informatie over Duitsland.

Niet voor niets won de site de prestigieuze Europese multimediaprijs: de Comenius Euromedia Medaille. Zij is opgevolgd door Wiebke Pittlik. Ook bij haar zal het Duitslandweb in goede handen zijn.

Prof. dr. Paul Schnabel
Voorzitter van het bestuur

Prof. dr. Ton Nijhuis
Directeur