Helmut Schmidt
Nuchtere pragmaticus
Helmut Schmidt werd in 1918 geboren in Hamburg. Op zijn achttiende kwam hij in het leger terecht. In de oorlog vocht hij aan het Oost- en het Westfront en werd hij gevangen genomen door de Britten. Na de oorlog studeerde hij economie in zijn geboortestad. Schmidt was van 1974 tot 1982 bondskanselier.
© Bundesarchiv B 145 Bild-F048638-0030Schmidts grote politieke doorbraak kwam in 1962. Als senator van Binnenlandse Zaken in Hamburg trad hij krachtdadig op tijdens een watersnoodramp, die aan driehonderd mensen het leven kostte. In 1965 werd Schmidt de defensiespecialist van de SPD in de Bondsdag en twee jaar later fractieleider. Daarna bekleedde hij verschillende ministersposten in de regering van Brandt. Schmidt stond bekend als een koele pragmaticus, die efficiëntie, stabiliteit en discipline hoog in het vaandel had staan. In 1974 werd hij bondskanselier. Het verschil met zijn voorganger Willy Brandt had nauwelijks groter kunnen zijn. Wars van iedere hoogvliegerij wilde Schmidt een regering die op basis van "het gezonde mensenverstand" nuchter en praktisch werkte.
Populairder dan zijn partij
Erg geliefd was Schmidt in zijn eigen partij niet. Vooral de linkervleugel had grote moeite met de afstandelijke regeerstijl van Schmidt. En juist deze vleugel werd steeds sterker. De jongeren die eind jaren zestig hadden deelgenomen aan het buitenparlementaire protest waren doorgedrongen tot invloedrijke partijfuncties. Schmidt liet duidelijk merken dat hij niet veel op had met deze nieuwe lichting. Geregeld hekelde hij de "zweverige academici", die met hun "neomarxistische gedram" de middenklasse uit de partij zouden jagen. Aanvankelijk wist Schmidt de critici de mond te snoeren. Zijn succesvolle economische beleid en standvastige optreden tegen het terrorisme maakten hem onaantastbaar, te meer omdat opiniepeilingen uitwezen dat hij veel populairder was dan zijn partij.
Met de liberale partner had de bondskanselier aanvankelijk nauwelijks problemen. De economische ideeën van Schmidt lagen veelal dicht bij die van de FDP. Begin jaren tachtig veranderde dat. De tweede economische crisis tastte het imago van Schmidt als economisch meesterbrein zwaar aan. De positie van de bondskanselier werd nog zwakker door de onenigheid in eigen gelederen. Zijn eigen partij dreigde het NAVO-dubbelbesluit te torpederen.
Op 9 september 1982 uitte de liberale minister van Economische Zaken, Otto Graf von Lambsdorff, in een memorandum zware kritiek op het gevoerde beleid. Kort daarna namen de liberale ministers ontslag. Samen met de CDU/CSU besloot de FDP tot een constructieve motie van wantrouwen. Op 1 oktober 1982 werd Schmidt weggestemd en Helmut Kohl gekozen tot bondskanselier. Schmidt overleed op 10 november 2015 op 96-jarige leeftijd.